Zenon Przesmycki (Miriam) - biografia i twórczość

Zenon Przesmycki, znany też pod pseudonimami Miriam i Jan Żagiel, urodził się w 1861 roku w Radzyniu Podlaskim, w rodzinie szlacheckiej. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie ukończył Wydział Prawa. W latach 1887-1888 był redaktorem tygodnika „Życie”.

Na kilka lat wyjechał do Paryża i Wiednia. Tam też, w 1893 roku, został opublikowany tom jego poezji zatytułowany „Z czary młodości”. W tym czasie Miriam utrzymywał ożywione stosunki z wieloma pisarzami polskimi (E. Porębowicz, A. Lange) i zagranicznymi (m.in. przywódcą Młodej Belgii – M. Maeterlinckiem). Po powrocie do kraju redagował „Życie”, tym razem krakowskie. Później – w latach 1901-1907 (z przerwami w 1903 i 1906) – pismo literackie „Chimera”. Po jego zamknięciu oddał się głównie pracy tłumacza i edytora.

Ważnym jego wkładem w polską literaturę było zgromadzenie i opublikowanie wielu dzieł niezbyt dotąd popularnego Norwida.

W 1905 Przesmycki roku ożenił się z Anielą Hoene. W okresie dwudziestolecia międzywojennego przez krótki czas (1919-1920) pełnił funkcję ministra kultury i sztuki. Ponadto był prezesem Polskiego Towarzystwa Ochrony Prawa Autorskiego oraz członkiem Polskiej Akademii Literatury.

Zmarł w 1944 roku podczas powstania warszawskiego.

Twórczość Zenona Przesmyckiego

Przesmycki pozostawił po sobie niewiele utworów poetyckich. Są to liryki utrzymane w tonie parnasistowskim. Nie zdobył jednak większego uznania jako poeta. Zdecydowanie większą sławę przyniosła mu praca przekładowa i naukowo-edytorska. Przesmycki przełożył na język polski utwory łącznie 113 poetów. Tłumaczył czeskich modernistów: Vrchlickiego i Zeyera (wiersze i dramaty), francuskich symbolistów: Mallarmégo, Rimbauda, Verlaine'a, również dramatopisarzy belgijskich, m.in. Maeterlincka.

Przesmycki określany jest mianem „odkrywcy Norwida” – to on jako pierwszy docenił geniusz tego poety, gromadził jego prace i publikował je na łamach „Chimery”. Opracował także „Pisma zebrane” Norwida.

Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje działalność publicystyczna. W „Życiu” publikował liczne przekłady, studia naukowe i recenzje. W tygodniku „Świat” ukazał się m.in. szkic pt.: „Maurycy Maeterlinck i jego stanowisko we współczesnej poezji belgijskiej”, będący jednym z pierwszych na gruncie polskim manifestów symbolistycznych.

W publikacjach zamieszczanych w „Chimerze” Miriam deklarował poparcie dla hasła „sztuka dla sztuki”. Był zwolennikiem odejścia od funkcji utylitarnych literatury na rzecz czystego estetyzmu. Przyznawał artyście miejsce szczególne, gwarantując mu prawo do łamania powszechnie przyjętych norm.

Do programowych artykułów Przesmyckiego utrzymanych w tym duchu można zaliczyć: „Walkę ze sztuką” i „Los geniuszów”. Autor podkreślał w nich opozycję między wybitną jednostką a mieszczańska niechęcią do wszystkiego, co awangardowe. Był zwolennikiem kultury elitarnej, przeznaczonej dla wąskiego grona ludzi wrażliwych, wykształconych, obytych.

Zenon Przesmycki