 |
| Tadeusz Miciński |
Tadeusz Miciński urodził się w 1883 roku w Łodzi. Początkowo kształcił się w warszawskim gimnazjum, naukę kontynuował na Uniwersytecie Jagiellońskim, studiując filozofię. By zarobić na utrzymanie, w czasie wakacji pracował w dworkach ziemiańskich jako korepetytor. Później wyjechał na studia do Berlina, a następnie Lipska. Jednym z jego profesorów był słynny psycholog Wilhelm Wundt.
WBerlinie Miciński angażował się w życie polskiej emigracji. Poznał m.in. Stanisława Przybyszewskiego, jednak nie uległ fascynacji jego poglądami. Przeciwnie – z czasem obaj twórcy popadli w konflikt ideowy.
Miciński już na studiach interesował się psychologią, filozofią, a także okultyzmem, satanizmem i wiedzą tajemną. Przez kilka miesięcy gościł w Hiszpanii u Wincentego Lutosławskiego, filozofa o podobnych fascynacjach. W tym czasie Miciński zgłębiał pisma mistyczne m.in. św. Jana od Krzyża czy św. Teresy z Avili. Studiował też dramaty Calderona de la Barca i malarstwo Francisca Goi.
Odbył wiele podróży po Europie – był we Włoszech, Hiszpanii, Francji, Szwecji i na Korsyce. Żywo angażował się w życie polityczne i społeczne, publikował artykuły o niepodległościowej wymowie. W 1915 roku opuścił Warszawę wraz z cofającymi się wojskami rosyjskimi (był obywatelem austriackim). Lata wojny spędził w Rosji, współpracując z „Gazetą Polską”.
Wracając do kraju w 1918 roku został zamordowany. Okoliczności napadu nie zostały wyjaśnione, niewykluczone, że był to zamach zorganizowany przez bolszewików, choć bardziej prawdopodobne wydaje się wyjaśnienie, że był to napad rabunkowy.
Twórczość Tadeusza Micińskiego - charakterystyka
Twórczość Micińskiego jest zróżnicowana pod względem form, gatunków i nurtów myślowych. Był autorem powieści, opowiadań, szkiców, artykułów i poezji. W jego tekstach widać fascynację różnymi kulturami i systemami filozoficznymi, m.in.: gnostycyzmem, neoplatonizmem, filozofią Dalekiego Wschodu, mistyką, nietzscheanizmem, schopenhaueryzmem, mesjanizmem romantycznym, filozofią genezyjską i poglądami Dostojewskiego.
Tematyka utworów Micińskiego koncentruje się na kwestiach eschatologicznych i egzystencjalnych. Autor zgłębia problem powiązania dobra i zła, dostrzega odwieczną walkę tych pierwiastków, którą uważa za bodziec wszelkich zmian na świecie, w efekcie także ewolucji człowieka. Wciąż powracającym motywem jest u Micińskiego przeciwstawianie postaci Chrystusa i Lucyfera. Artysta ukazuje dramat egzystencjalny jednostki, skazanej na samotną walkę z losem.
Miciński nie uznawał konwencji gatunkowych uważając, że ograniczają wizje artysty. Jego dzieła mają na ogół luźną i skomplikowaną kompozycję, nasycone są symbolami, a ich odbiór dodatkowo utrudniają zawiłości stylistyczne. Niewątpliwie twórczość Micińskiego stanowiła swoisty eksperyment formalny i dziś jako taka głównie jest postrzegana.
Miciński wydał tylko jeden tom wierszy, jednak to właśnie za twórczość liryczną ceniony jest najwyżej. Jako poeta posługuje się silnymi środkami wyrazu: zestawia kontrastowe wartości i zjawiska, tworzy antytezy i hiperbole. Dominującym środkiem czyni oksymoron, obecny nawet w tytule zbioru („W mroku gwiazd”). Wszystko to nadaje jego twórczości ekspresjonistyczny charakter. Obrazy zawarte w wierszach to przede wszystkim: wulkany, przepaście, otchłanie, które oddają wewnętrzne rozdarcie autora. Stylistyka Micińskiego, stosowane przez niego przeskoki myślowe, chaotyczne obrazowanie oparte na luźnych, subiektywnych skojarzeniach okazały się inspiracją dla poezji dwudziestolecia międzywojennego.
Tadeusz Miciński zadebiutował w 1896 roku. Ukazały się wówczas: poemat „Łazarze” („Ateneum”), nowela „Nauczycielka” („Czas”) i – napisany wspólnie z I. Maciejowskim – dramat „Marcin Łuba” (wystawiony w Krakowie). W 1902 roku ukazał się pierwszy i jedyny zbiór jego poezji pt.: „W mroku gwiazd”.
Ponadto do najbardziej znanych dzieł Micińskiego należą:
- dramaty: „Kniaź Patiomkin”, „W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu”, „Termopile polskie”,
- powieści: „Nietota. Księga tajemna Tatr”, „Xiądz Faust”, „Wita”,
- zbiory opowiadań: „Dęby czernobylskie”.