Dwudziestolecie międzywojenne - charakterystyka epoki (międzywojnie - ramy czasowe, filozofia, literatura)

Ramy czasowe

Dwudziestolecie to, jak sama nazwa wskazuje, okres dwudziestu lat w kulturze europejskiej pomiędzy zakończeniem I wojny światowej (1918) a początkiem II wojny światowej (1939). Jednak ścisłe trzymanie się tych dat nie jest do końca wskazane, ponieważ wiele kierunków artystycznych i filozoficznych, łączonych z dwudziestoleciem, swoje źródła miało u początków XX wieku lub jeszcze wcześniej.

Filozofia i światopogląd

Dwudziestolecie to epoka względnej równowagi europejskiej, której, stopniowo coraz bardziej, zagrażały rodzące się totalitaryzmy: komunizm, faszyzm, nazizm. W pierwszym okresie była to więc epoka optymizmu, uwolnienia sztuki od zobowiązań społecznych, rozwoju techniki, polepszającego się standardu życia, jednak w miarę upływu czasu dawały o sobie znać nastroje katastroficzne. Rodziły się one wraz ze wzrostem zagrożenia politycznego, wielu przewidywało bliskie zniszczenie kruchego pokoju w Europie.

W filozofii trzeba zauważyć wzrost znaczenia myśli komunistycznej i socjalistycznej: rosyjscy rewolucjoniści obierają za swoje hasła idee sformułowane przez Marksa i Engelsa. W Stanach Zjednoczonych rodzi się pragmatyzm – kierunek filozoficzny przeformułowujący definicję prawdy: prawdziwe jest to, co skuteczne. Liczy się zatem efektywność działania, osiąganie pożądanych skutków, nie zaś intencja. W myśleniu naukowym odnotowuje się wzrost tendencji neopozytywistycznych. Dominuje afirmacja tych teorii, które można potwierdzić na drodze fizycznego eksperymentu. Te tendencje po raz kolejny eliminują refleksję metafizyczną z filozofii. Pojawia się jednak teoria, która próbuje temu zapobiec. Jest to fenomenologia Edmunda Husserla, która stawia sobie za cel docieranie do istoty rzeczy. Uczeń Husserla, Martin Heidegger, zostanie później uznany za jednego z prekursorów egzystencjalizmu (ten prąd myślowy uzyska swoja dojrzałą formę po wojnie).

Literatura

Na gruncie literatury pojawia się niezliczona ilość nowych prądów. Pisarze szukają nowych środków wyrazu, próbując w tym poszukiwaniu nie opierać się na tradycji. Ogólnie wszystkie te kierunki określa się mianem ruchów awangardowych (od francuskiego wyrażenia avant garde – straż przednia) W efekcie powstają:

Futuryzm (głównie w poezji) – w 1909 roku we francuskim dzienniku „Le Figaro” Filippo Marinnetti opublikował „Manifest futuryzmu”. Wyrażał on zafascynowanie współczesnym światem i techniką. Poezja miała oddawać dynamiczną rzeczywistość, słowa powinny być uwolnione od rygorów składni i gramatyki, najważniejsze stały się czasowniki jako części mowy, oddające ruch i ciągłe stawanie i dzianie się rzeczy. Ważnym twórcą futurystycznym był Władimir Majakowski, który swoje wiersze pisał przez pewien czas na użytek rewolucji rosyjskiej (futuryzm świetnie pasuje do wszelkich ruchów rewolucyjnych, ponieważ przede wszystkim jest kultem nowości i witalizmu).

W Polsce futurystami byli Anatol Stern, Aleksander Wat, Bruno Jasieński, Stanisław Młodożeniec. W 1921 roku futuryści polscy opublikowali własny manifest: „Nuż w bżuhu. Jednodńuwka futurystuw. Mieli czasem niekonwencjonalne pomysły: podobno Anatol Stern woził taczkami po Krakowskim Przedmieściu Aleksandra Wata.

Surrealizm – kierunek w literaturze i malarstwie. Teoretykiem był André Breton, który w 1925 roku opublikował „Manifest surrealistyczny”. Głównym założeniem surrealizmu było dążenie do poznania i zbadania tego, co nieświadome. W związku z tym ważną rolę odgrywały urojenia, halucynacje, sny, niekontrolowane ciągi skojarzeń. W duchu surrealizmu tworzył poeta  Guillaume Apollinaire.

Ekspresjonizm – choć wątki ekspresjonistyczne pojawiały się

Polecamy również:

  • Francis Scott Fitzgerald - biografia, życiorys

    Francis Scott Fitzgerald - amerykański pisarz, należący do "straconego pokolenia". Więcej »

  • Zofia Kossak-Szczucka - biografia, książki

    Zofia Kossak-Szczucka – polska powieściopisarka, współzałożycielka dwóch tajnych organizacji w okupowanej Polsce: Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom Żegota. Więcej »

  • Marian Hemar - biografia, twórczość

    Marian Hemar (1901-1972) urodził się we Lwowie jako Jan Marian Hescheles. Na Uniwersytecie Jana Kazimierza  studiował medycynę i filozofię. Studiów nie ukończył. Zgłosił się do wojska jako ochotnik, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Po powrocie rozpoczął współpracę z... Więcej »

  • Jerzy Liebert - biografia, wiersze

    Jerzy Liebert to polski poeta tworzący w dwudziestym wieku. Urodził się 23 lipca 1904 roku w Częstochowie, a zmarł 19 czerwca 1931 w Warszawie. Uchodzi za twórcę okresu międzywojennego. Pochodził z niezbyt zamożnej rodziny – jego ojciec pracował jako inżynier. Więcej »

  • Józef Wittlin - biografia i twórczość

    Urodził się 17 sierpnia 1896 roku w Dmytrowie w Małopolsce Wschodniej. Poeta, prozaik i tłumacz, pochodzący z rodziny żydowskiej. Jest autorem licznych powieści poetyckich i esejów. Więcej »

Komentarze (3)
Wynik działania 4 + 4 =
Amon Gus
2022-03-03 21:22:12
Dzięki, jesteście kozakami.
chóbert
2019-02-09 17:47:54
polecam toam strone
mati
2019-01-01 12:01:39
dzięki jesteście super bo nie chce m się włazić na wikipedię i szukać a u was jest krótko zwięźle i na tema t i jeszcze raz dziękuję
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
Mickiewicz lubi w dvpe
• 2023-10-03 08:34:52
W pytę
• 2023-10-02 16:34:41
okokoksporekcoty
• 2023-10-02 11:44:09
nudne to
• 2023-10-01 11:52:10