Powieść „Rok 1984” przedstawia futurystyczną wizję państwa przyszłości. Utwór powstał w 1948 roku, a więc tuż po zakończeniu II wojny światowej. Orwellowska wizja systemu totalitarnego inspirowana jest wydarzeniami, które miały miejsce w dwóch europejskich krajach – komunistycznym Związku Sowieckim i nazistowskiej III Rzeszy. Państwa te były krwawymi reżimami totalitarnymi, w których władza sprawowała całkowitą kontrolę nad jednostką. Panował w nich powszechny terror, obywatele byli inwigilowani, a najmniejsze nawet przewinienia wobec partii surowo karano. Wizja Orwella jest więc ostrzeżeniem dla Zachodu. Pisarz przypomina, że wolność można bardzo łatwo utracić, a wzniosłe idee doskonałego państwa mogą zmienić się w tyranię.
Literacka refleksja nad kondycją świata i jego przyszłością w „Roku 1984”
W powieści „Rok 1984” świat podzielony jest na trzy potężne superpaństwa. Jednym z nich jest Oceania, w której rozgrywa się akcja utworu. Państwa toczą ze sobą nieustanną wojnę, obywatele są w nich zamknięci i nie wiedzą, co tak naprawdę dzieje się za granicą. Dzięki temu rządzący mogą utrzymywać ludzi w poczuciu trwałego zagrożenia. Przestraszeni mieszkańcy są bardziej podatni na manipulację i instynktownie jednoczą się wokół przywódcy. Oceanią rządzi Wielki Brat – mityczna postać, prawdopodobnie wymyślona przez kierownictwo partii. Jemu przypisuje się wszystkie zasługi i sukcesy kraju, jest to postać otaczana kultem jednostki. Faktyczną władzę w Oceanii sprawuje ścisłe kierownictwo partii, które zarządza szeregowymi pracownikami ugrupowania. Najliczniejszą grupą społeczną kraju są tzw. prole (proletariusze). Ludzie ci zostali sprowadzeni do roli bezwolnej, prymitywnej siły roboczej. Prole nie buntują się przeciwko władzy, ponieważ są pozbawieni wyższych potrzeb duchowych i intelektualnych. Członkom partii nie wolno się z nimi kontaktować. Partia nieustannie kontroluje swoich pracowników. We wszystkich domach i biurach zainstalowane są tzw. teleekrany, przez które można podglądać i podsłuchiwać członków partii. Nikt jednak nie wie, czy w danym momencie jest śledzony. Pracownicy partii unikają więc mówienia tego, co myślą i starają się upodobnić do innych, ponieważ wszelka indywidualność jest podejrzana. Władza umieszcza swoich szpiegów we wszystkich grupach społecznych i zawodowych, dlatego ludzie nie ufają sobie nawzajem. Posługują się propagandowym językiem i unikają rozmów na poważne tematy.
Literacka refleksja nad kondycją świata i jego przyszłością w Księdze Koheleta
Autor Księgi Koheleta uważa, że świat materialny jest nietrwały i przemijający. Sprawy doczesne nazywa więc marnością. Człowiek nie znajdzie zaspokojenia ani w bogactwie, ani w poszukiwaniu wiedzy i mądrości. Prawa rządzące światem są w ręku Boga, a człowiek może jedynie pogodzić się ze swoim losem. Według autora wszystkich ludzi czeka taka sama przyszłość. Każde życie jednakowo przemija – zarówno bogacz, jak i żebrak muszą odejść z tego świata. Przesłanie księgi jest wbrew pozorom optymistyczne. Autor zachęca nas do radowania się każdą chwilą. Zapewnia też, że nasza przyszłość jest w rękach dobrego Boga.