II wojna światowa była najkrwawszym konfliktem zbrojnym w historii ludzkości. Zaczęła się od najazdu III Rzeszy na Polskę w 1939 roku. Wtedy też rozpoczęła się trwająca prawie 6 lat okupacja ziem polskich. Władze okupacyjne wprowadziły bezwzględny terror i wyzysk ludności cywilnej. Niemcy starali się całkowicie wykorzenić polskość, wyniszczając polską inteligencję i prowadząc brutalną germanizację. Na terenie Generalnego Gubernatorstwa (kontrolowanych przez III Rzeszę ziem polskich) tworzono obozy pracy przymusowej i obozy zagłady, które były narzędziem terroru wobec ludności cywilnej. Największy obóz koncentracyjny powstał w Oświęcimiu, który w czasie wojny istniał pod nazwą Auschwitz. W obozie panowały skrajnie trudne warunki. Wielu więźniów okradano i zabijano zaraz po przywiezieniu, pozostali zmuszani byli do pracy ponad siły. Więźniowie obozów koncentracyjnych doświadczani skrajnego upokorzenia i dehumanizacji. Te niezwykle trudne doświadczenia opisał Tadeusz Borowski w cyklu opowiadań wojennych „Pożegnanie z Marią”.
Literacki obraz zdehumanizowanego świata w opowiadaniu „Proszę państwa do gazu”
Narratorem opowiadania jest więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz. Próbuje on opisać warunki panujące w obozie. Relacjonowanie obozowego życia jest jednak skrajnie trudne. Więźniowie żyją w nieludzkich warunkach, codziennie są świadkami egzekucji, widzą ciała ludzi zamordowanych w komorach gazowych. Ludzie doświadczający tak skrajnej opresji stopniowo przyzwyczajają się do widoku cierpienia, nędzy i śmierci. Więźniowie cierpią z powodu głodu i wyczerpania – są niezwykle chudzi, brudni i zmęczeni. W obozie przebywają ludzie różnych narodowości i religii. Najtrudniejszy jest los Żydów, których władza nazistowska skazała na całkowitą eksterminację. Więźniowie przydzielani są do rozmaitych prac, najlepszym zajęciem jest sortowanie odpadów w magazynie zrabowanego mienia. Ludzie, którzy się tym zajmowali, mieli trochę lepszy los niż pozostali więźniowie. Narrator opisuje transport nowych więźniów. Ludzie są segregowani przez władze obozowe. Silniejsi więźniowie przeznaczeni zostają do pracy. Słabi i chorzy trafiają prosto do komór gazowych. Tragiczny los spotyka matki z dziećmi. Narrator opisuje kobietę, która próbuje wyrzec się
swojego dziecka, żeby ocalić własne życie. Zostaje za to pobita przez więźnia, któremu nie podoba się jej zachowanie. Postawa kobiety pokazuje, że człowiek w skrajnych sytuacjach jest w stanie wyrzec się miłości i solidarności. Najważniejsza staje się chęć uratowania własnego życia.
Literacki obraz zdehumanizowanego świata w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
Narrator opisuje swój pobyt w sowieckim łagrze na dalekiej północy ZSRR. Obok więźniów politycznych w obozie przebywają kryminaliści, którzy sieją postrach wśród całej obozowej społeczności. Więźniowie zmuszani są do pracy ponad siły, nie mają żadnych praw i szans na ucieczkę. Straszny jest los kobiet, które padają ofiarą przemocy seksualnej ze strony przestępców. Sowieckie łagry nazywano „białym Oświęcimiem” ze względu na poziom dehumanizacji, jakiej doświadczali uwięzieni tam ludzie.