Teatr absurdu był bardzo popularnym zjawiskiem w latach 50. i 60. XX wieku. Artyści tworzący w tym nurcie odwoływali się filozofii egzystencjalistów, którzy podejmowali refleksję na temat ludzkiego życia i decyzji moralnych jednostki. Teatr absurdu ukazywał absurdalność ludzkiej egzystencji. W utworach tego gatunku komizm miesza się z tragizmem, co uwypukla farsowy charakter ludzkiego życia – sytuacje rozpaczliwe i smutne są pełne czarnego humoru i komizmu. Twórcy teatru absurdu przedstawiali świat jako miejsce pełne chaosu i odwrócenia podstawowych pojęć. Żeby pokazać degradację świata i ludzkiej natury, posługiwali się groteską i ironią. Dramaturdzy z tego okresu często parodiowali wybitne dzieła literackie, w prześmiewczy sposób naśladując styl innych autorów. Polscy twórcy teatru absurdu szczególnie chętnie ośmieszali mity romantyczne.
Koncepcja teatru absurdu na przykładzie „Tanga” Sławomira Mrożka
„Tango” ukazuje relacje panujące w wielopokoleniowej rodzinie. Głównym bohaterem utworu jest dwudziestopięcioletni Artur, który wychowywał się w domu pozbawionym zasad. Rodzice Artura, Stomil i Eleonora, prezentują poglądy anarchistyczne i skrajnie liberalne obyczajowo. Zachęcają syna do buntu i wyzwalania się z narzuconych norm. Stomil jest awangardowym artystą, który chlubi się tym, że jego pokolenie dokonało rewolucji obyczajowej. Poszukujący w życiu punktów odniesienia Artur próbuje zaprowadzić w rodzinie porządek. Zarzuca rodzicom, że zniszczyli normy i wartości. Postanawia przeprowadzić rewolucję konserwatywną i ogłasza przejęcie władzy w domu. Żeby przywrócić dawną tradycję, postanawia wziąć pełen przestarzałych konwenansów ślub ze swoją kuzynką. Stworzenie nowego ładu nie udaje się, a władzę w domu przejmuje Edek, wulgarny i prymitywny cham, który ma romans z matką Artura. W dramacie Mrożka realizm i powaga mieszają się z groteską i czarnym humorem. Bohaterowie nie podejmują racjonalnych decyzji, zachowują się w sposób absurdalny. Życie rodziny Stomila to karykatura przedwojennego życia mieszczańskiego. „Tango” jest zdecydowaną krytyką PRL. Mrożek wyśmiewa fałszywy egalitaryzm społeczny komunistów. Postać Artura to z kolei parodia romantycznego indywidualisty i buntownika, który chce zburzyć dotychczasowy porządek. „Tango” jest przede wszystkim manifestem przeciwko dyktaturze i przemocy, która nigdy nie przynosi dobrych rezultatów.
Koncepcja teatru absurdu w twórczości Tadeusza Różewicza
Dramat „Świadkowie albo nasza mała stabilizacja” powstał w latach 60. XX wieku. Poeta krytykuje w nim życie w PRL, które w tamtym czasie nazywane było „małą stabilizacją”. Aluzje to sytuacji politycznej są zawoalowane, ale czytelne dla osób znających realia tamtych czasów. Różewicz, podobnie jak Sławomir Mrożek, pokazuje rozpad wartości i samotność człowieka w świecie pełnym chaosu i niepewności. Motywacje bohaterów są nieznane lub niezrozumiałe, trudno dostrzec logikę w ich działaniach i decyzjach. Dramat „Świadkowie albo nasza mała stabilizacja” pokazuje rozpad relacji międzyludzkich i brak autentyczności w życiu człowieka. Wymowa utworu jest więc uniwersalna.