II wojna światowa rozpoczęła się od ataku III Rzeszy na Polskę, który miał miejsce 1 września 1939 roku. III Rzesza była państwem totalitarnym, obowiązywała w nim ideologia nazistowska. Niemcy chcieli podporządkować sobie całą Europę, czyniąc z innych narodów swoich niewolników. Sytuacja na wschodzie Europy była znacznie gorsza niż w zachodniej części kontynentu. Zgodnie z ideologią nazistowską narody słowiańskie powinny zostać wyniszczone i sterroryzowane. Najtrudniejszy był los Żydów i Romów, którzy doświadczyli masowego ludobójstwa. Naziści budowali liczne obozy koncentracyjne i obozy zagłady. Wykorzystywali je jako narzędzie terroru i ludobójstwa całych grup etnicznych. Największym obozem koncentracyjnym w Europie był Auschwitz-Birkenau, który powstał na terenie Oświęcimia. Do obozów koncentracyjnych trafiało wielu Polaków, niektórym udało się przeżyć. Więźniem Auschwitz był wybitny polski pisarz Tadeusz Borowski, który przedstawił swoje wspomnienia z obozu w tomie opowiadań pod tytułem „Pożegnanie z Marią”.
Kaci i ofiary – obraz międzyludzkich relacji w obozie na przykładzie opowiadania „Ludzie, którzy szli”
Narrator relacjonuje życie w obozie koncentracyjnym. Opisuje straszliwe poniżenie, jakiego doświadczali uwięzieni w Auschwitz ludzie. W obozie więźniom nadawano numery, co odzierało ich z indywidualności i godności. Ludzie byli wygłodzeni i wyczerpani pracą ponad siły. W skrajnie trudnej sytuacji były kobiety, które błagały pracujących mężczyzn o jedzenie lub informacje o najbliższych. W Auschwitz przebywały też dzieci, które nierzadko musiały być ukrywane przez więźniów. Na ich życie czyhały wachmanki, czyli obozowe strażniczki. Gdyby któraś z esesmanek znalazła dziecko, natychmiast wysłałaby je do komory gazowej. Esesmani są w opowiadaniu ukazani jako trybiki w straszliwej, zbrodniczej machinie. Ludzie ci nie mają żadnych oporów przed zabijaniem, torturowaniem i poniżaniem więźniów. Są całkowicie odczłowieczeni, dlatego dehumanizują też innych. Więźniowie powoli przyzwyczajają się do nieludzkich warunków. Prowadzą nawet rozmowy na poważne tematy, organizują występy artystyczne, angażują się w relacje miłosne. To pokazuje, że człowiek może przystosować się do każdych warunków, a ludzka psychika jest w stanie unieść bardzo wiele. Pobyt w obozie koncentracyjnym był doświadczeniem granicznym, które zawsze zostawiało ślad w psychice uwięzionych ludzi.
Kaci i ofiary – obraz międzyludzkich relacji w obozie na przykładzie „I boję się snów” Wandy Półtawskiej
Wanda Półtawska była więźniarką obozu koncentracyjnego w Ravensbruck. Przebywała w części obozu przeznaczonej tylko dla kobiet. Półtawska wspomina przerażające eksperymenty pseudomedyczne, jakie naziści przeprowadzali na młodych kobietach. Więźniarkom wstrzykiwano różne substancje, poddawano je sterylizacji, przeprowadzano na nich pseudooperacje. Eksperymenty te były wyrafinowaną torturą, doprowadziły wiele osób do śmierci lub nieodwracalnego kalectwa. Niemcy więzili w Ravensbruck przedstawicielki różnych grup etnicznych i społecznych. Do obozu trafiały wszystkie kobiety, które nie pasowały do nazistowskiej wizji świata.