Toposy to utrwalone w literaturze motywy, które wykorzystywane są przez twórców różnych epok i gatunków literackich. W kulturze europejskiej za najważniejsze źródła toposów uznaje się Biblię i mitologię grecko-rzymską. Twórcy późniejszych epok inspirowali się starożytnością i nieustannie powracali do antycznych motywów i obrazów.
Topos oblężonego miasta w „Dżumie” Alberta Camusa
Powieść „Dżuma” Alberta Camusa opisuje epidemię dżumy w Oranie, algierskim mieście pod panowaniem francuskim. Pojawienie się śmiertelnej zarazy początkowo przyjmowano z lekkim niedowierzaniem. Epidemia wydawała im się czymś nierzeczywistym, porównywano ją do sennego koszmaru. Mieszkańcy obawiali się, że utracą dotychczasowe życie, nie chcieli rezygnować ze swoich planów i marzeń. Mieli nadzieję, że epidemia nie rozwinie się i potrwa tylko chwilę. Władze miasta podjęły jednak decyzję o zamknięciu granic i otoczeniu Oranu kordonem sanitarnym. Izolacja sprawiła, że ludzie stali się otępiali, niektórzy popadli w zobojętnienie. Epidemia powoli zaczęła się stawać ich codziennością. Wielu mieszkańców cierpiało z powodu ograniczenia kontaktów towarzyskich, nie wolno było wyjeżdżać z miasta lub spotykać się z bliskimi. Zakazano nawet wysyłania listów, żeby nie rozprzestrzeniać choroby. Ludzie zaczęli cierpieć podwójnie, wyobrażając sobie tęsknotę bliskich. Nikt nie wiedział, kiedy skończy się okres izolacji, co dodatkowo pogłębiało pesymistyczne nastroje mieszkańców. Ludzie woleli wspominać szczęśliwą przeszłość, unikali natomiast rozmów o przyszłości i końcu epidemii. Narrator porównuje ich do więźniów lub wygnańców, którzy żyli wspomnieniami i nie mieli możliwości poprawy swojej sytuacji. Epidemia zabrała mieszkańcom Oranu ich przyszłość i zamknęła ich w mieście jak w więzieniu. Niektórzy z nich nauczyli się jednak doceniać piękne chwile w codzienności. Kiedy zaraza zaczęła nieoczekiwanie ustępować, mieszkańcy z radości tańczyli na placach miasta. Ruch na ulicach zwiększał się z dnia na dzień. Oran stał się znowu szczęśliwym miejscem. Narrator powieści nie był jednak tak entuzjastycznie nastawiony, ponieważ wiedział, że bakcyl dżumy nie znika i może trwać w uśpieniu przez dziesiątki lat.
Topos oblężonego miasta w „Iliadzie” Homera
Topos oblężonego miasta pochodzi z eposu „Iliada”, który opisuje wojnę pomiędzy Trojanami i Achajami. Grecy (Achajowie) rozbili obóz pod murami Troi i oblegali miasto przez 10 lat. Dochodziło do wielu krwawych walk, które nie przynosili rezultatu. Dopiero w dziesiątym roku wojny syn króla Troi został pokonany w pojedynku, a Odyseusz wymyślił postęp, który przechylił szalę zwycięstwa na korzyść Greków. Trojanie otrzymali w darze wielkiego drewnianego konia, w którym byli ukryci wojownicy achajscy. Władca Troi nie rozpoznał podstępu i przyjął podarunek. W nocy żołnierze wybiegli z drewnianego konia i zniszczyli miasto, zabijając mieszkańców. Upadek Troi stał się toposem literackim, który inspirował twórców we wszystkich wiekach.