Chłopomania - definicja i charakterystyka

Chłopomania to określenie młodopolskiej mody na folklor. Termin ma znaczenie pejoratywne i odnosi się do powierzchownej fascynacji wiejskim życiem, bez zrozumienia jego istoty. Zjawisko datuje się na 2. połowę XIX wieku w Polsce i na Ukrainie.

Chłopomania stanowiła reakcję na miejski dekadentyzm. Wyrastała z przekonania, że wieś jest ostoją polskości, zdrowia, sił witalnych. Stawiano ją w opozycji do miejskiej stagnacji i marazmu. Powrót do natury miał doprowadzić do odnowy ducha narodu.

Przejawy tej mody były rożne. Młodopolscy artyści i inteligenci żenili się z chłopkami, budowali chałupy i osiedlali na wsi. Panowała moda na wiejskie stroje i wiejską tematykę w twórczości, szczególnie malarskiej.

O powierzchowności tego nagłego entuzjastycznego zainteresowania wsią pisali już artyści tego okresu. Doskonałym przykładem jest „Wesele” Wyspiańskiego, ukazujące wesele inteligenta z chłopką. Pan Młody to typowy przykład artysty-chłopomana. Demonstracyjnie nosi ludowe stroje, chodzi boso, obnosi się ze swoją fascynacją wszystkim co wiejski. Jednocześnie zdradza ignorancję względem obyczajów ludowych, a czasem nawet niechęć do mieszkańców Bronowic.

Wątek ten rozwija Boy-Żeleński w „Plotce o Weselu”:

(…) Zabawny był stosunek Rydla do chłopów. Ten poeta był to klasyczny mieszczuch, niewiele mający poczucia wsi i chłopa; popełniał tedy co chwilę wykroczenia przeciw etykiecie wiejskiej, które raziły bronowickich gospodarzy. <<Ten pan Rydel to dobry człowiek, uczony człowiek, ale strasznie źle wychowany>> — mówili, a mianowicie dlatego, że Rydel chcąc się <<zbliżyć do ludu>>, chodził w konkury boso, poza tym w marynarce i z zawiniętymi spodniami. Otóż na wsi chłop chodzi boso albo przy pracy, albo jeśli nie ma butów, ale z wizytą — nie. Rydel posuwał swoją <<ludowość>> tak daleko, że przyszedłszy raz z wizytą do willi swej ciotki, p. Domańskiej (Radczyni z Wesela), prosił ją o pozwolenie zdjęcia butów, bo tak się już przyzwyczaił... Pokazywał wszystkim, kto chciał i kto nie chciał, że nie nosi gatek etc. (…).

Polecamy również:

  • Artur Górski Młoda Polska - opracowanie

    „Młoda Polska” to cykl artykułów Artura Górskiego, publikowanych w krakowskim „Życiu” w 1898 roku. Cykl ów był jednym z najwcześniejszych wystąpień programowych nowej epoki, która od niego właśnie wzięła swoją nazwę. Więcej »

  • Programy literackie Młodej Polski

    W 1898 roku ukazał się na łamach „Słowa Polskiego” artykuł Tadeusza Konczyńskiego na temat Gabriela d'Annuzio. Praca miała charakter informacyjny i dość niespodziewanie stała się zarzewiem zapowiadającego się już od pewnego czasu konfliktu między starymi i młodymi. Odpowiedź Stanisława Szczepanowskiego... Więcej »

  • Czasopisma Młodej Polski

    Wraz z coraz większą popularnością i dostępnością prasy rosła jej rola w życiu kulturalnym. Przełom pozytywistyczny dokonał się właśnie na łamach gazet. Dziennikarze i publicyści stali się pełnoprawnymi członkami artystycznej elity. Na rynku pojawiają się pierwsze pisma w całości poświęcone sztuce. Więcej »

  • Krytyka literacka i teatralna Młodej Polski

    W krytyce literackiej prądy młodopolskie pojawiły się nieco później niż w sztuce i w dużej mierze przeszły bez echa, m.in. ze względu na dużą ilość tego rodzaju publikacji. Jak zwraca uwagę Maria Podraza-Kwiatkowska, poziom krytyki literackiej był w tej epoce wysoki. Tworzyli ją zarówno dziennikarze,... Więcej »

  • Bohema (cyganeria artystyczna) - definicja, przedstawiciele, charakterystyka

    Cyganeria (bohema) oznacza środowisko artystyczne i towarzyskie życie przedstawicieli świata sztuki. Słowo wywodzi się z języka francuskiego – „la boheme” to dosłownie mieszkaniec Czech, chodzi jednak o określenie Cyganów, czyli ludzi wolnych, nieposiadających stałego miejsca zamieszkania,... Więcej »

Komentarze (6)
Wynik działania 3 + 3 =
Bieniek
2018-01-26 18:57:40
Maszyna losująca wylosowała za to 2+ także git
Alicja O.
2017-11-06 09:02:04
i gitara siema
Im
2017-11-06 09:00:51
Dzięki wam dostałem 2- wielkie dzienki!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Wery
2017-11-06 08:59:12
Nie ćwiczcie dalej
Maciorro
2017-11-06 08:58:41
No masz rację Kurek
Kurek
2017-11-06 08:57:59
Zajebiste
Ostatnio komentowane
nic nie rozumim
• 2025-03-11 20:47:40
dzięki
• 2025-03-10 15:14:41
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01