Wraz z coraz większą popularnością i dostępnością prasy rosła jej rola w życiu kulturalnym. Przełom pozytywistyczny dokonał się właśnie na łamach gazet. Dziennikarze i publicyści stali się pełnoprawnymi członkami artystycznej elity. Na rynku pojawiają się pierwsze pisma w całości poświęcone sztuce.
„Życie” warszawskie
Wydawane w Warszawie w latach 1887-1891, na początku redagowane przez Zenona Przesmyckiego (1887-1888), a później Antoniego Lange. To pierwsze pismo propagujące nowe prądy artystyczne. Było to wydawnictwo ambitne, stawiające sobie za cel przedstawianie rożnych zjawisk z polskiego i międzynarodowego życia kulturalnego. Na jego łamach głoszono potrzebę sztuki narodowej, wzorowanej na ideach romantycznych i sprzeciwiano się tendencyjności i naturalizmowi charakterystycznym dla pozytywizmu.
„Życie” krakowskie
Wydawane w latach 1897-1900, założone przez Ludwika Szczepańskiego, określane mianem pierwszego polskiego pisma modernistycznego. Redagowane początkowo przez Artura Górskiego, który ogłosił w nim swój znamienny cykl artykułów „Młoda Polska”, następnie przez Stanisława Przybyszewskiego, który z kolei opublikował na jego łamach „Confieor”. W ten sposób pismo stało najbardziej opiniotwórczym organem polskiej literatury. Przybyszewski zmienił charakter pisma, usuwając z niego całkowicie dział społeczno-polityczny oraz wykazując szczególną troskę o szatę graficzną (kierownikiem artystycznym został Wyspiański).
„Świat”
Dwutygodnik wydawany w latach 1888-1895 w Krakowie pod redakcją Zygmunta Sarnieckiego. Na łamach tego pisma publikował m.in. Przesmycki (studium na temat Maeterlincka, artykuły z cyklu „Harmonie i dysonanse”), Tetmajer, Kasprowicz.
 |
| Karty z „Chimery” |
„Chimera”
Czasopismo wydawane w latach 1901-1907 (z przerwami w 1903 i 1906) przez Zenona Przesmyckiego. Ukazywało się nieregularnie, łącznie wyszło 30 zeszytów w dziesięciu tomach, a każdy zeszyt był prawdziwym wydarzeniem literackim. Było to pismo elitarne (drukowano zaledwie 600 egzemplarzy), skierowane do wymagającego odbiorcy, wydawane na papierze dobrej jakości i pisane oryginalną czcionką. „Chimera” nawiązywała do najistotniejszych założeń modernizmu: wolności sztuki, antyutylitaryzmu literatury, indywidualności twórcy, ekspresji subiektywnych wrażeń. W programowym artykule „Walka ze sztuką” Przesmycki określił główny cel pisma – obronę „świątyni sztuki” przed motłochem, „tępą masą”. Na łamach „Chimery” publikowano dzieła wybitnych przedstawicieli epoki: Baudelaire`a, Verlaine`a, Mallarmégo, Verhaerena, Berenta, Kasprowicza, Micińskiego, Przybyszewskiego, Żeromskiego, Reymonta, Dygasińskiego, Staffa i Nałkowskiej. W „Chimerze” Przesmycki „odkrywał” Norwida, poświęcając mu w całości jeden z numerów.
„Krytyka”
Pismo Wydawane w Krakowie w latach 1896-1897 i 1899-1914, nastawione polemicznie wobec prasy modernistycznej, promujące sztukę zaangażowaną w kwestie społeczne. Redaktorem „Krytyki” był Wilhelm Feldman. W 1910 roku z pisma wyodrębniło się oddzielne wydawnictwo „Życie. Miesięcznik ilustrowany, poświęcony literaturze i sztukom plastycznym”. Ponieważ „Krytyka” zawierała wiele treści politycznych, które ograniczały jej zasięg i dostępność, dział kulturalny wyodrębniono jako niezależne pismo.
„Museion”
Pismo wydawane w latach 1911-1913 pod redakcją Ludwika Hieronima Morstina. Stanowiło ostoję klasycyzmu, na jego łamach głoszono potrzebę powrotu do ideałów starożytności, renesansu i siedemnastowiecznej poezji francuskiej.
„Czas”
Był to dziennik informacyjno-polityczny wydawany najpierw w Krakowie (1848-1934) a później w Warszawie (1935-1939), założony przez tzw. Stańczyków, czyli konserwatystów, w celu propagowania ich stanowiska. W 2. połowie XIX wieku redagowany był przez Stanisława Koźmiana i Pawła Popiela. Pismo miało swój dodatek prowadzony przez pewien czas przez Lucjana Siemieńskiego (1856-1860). Współpracownikiem „Czasu” był też Rudolf Starzewski, znany jako Dziennikarz z „Wesela”.
„Ateneum”
Pismo założone przez Ignacego Baranowskiego, ukazywało się w latach 1876-1901 w Warszawie. Celem redakcji (m.in. H. Benni, W. Spasowicz, P. Chmielowski, S. Wydźga, I. Chrzanowski) była integracja naukowców i propagowanie wiedzy wśród społeczeństwa. Publikowano prace z zakresu filozofii (F. Krupiński), psychologii (J. Ochorowicz), historii, literatury, geografii i sztuki.