Kresy wschodnie to nazwa województw II Rzeczpospolitej, które obecnie stanowią terytorium innych krajów, szczególnie Ukrainy, Białorusi i Litwy. Tereny pograniczne państwa polskiego były unikalnym tyglem kulturowo-religijnym. Kulturę tego obszaru tworzyło wiele grup etnicznych – oprócz Polaków mieszkali tam Żydzi, Ukraińcy, Białorusini, Litwini i Łemkowie. Na terenie Kresów doszło do gwałtownych przemian społecznych i politycznych w XX wieku. Polska utraciła znaczną część swojego terytorium na wschodzie, powstały bowiem nowe państwa, które weszły po wojnie w skład ZSRR. Rdzenną ludność tych terenów wyniszczyła wojna i przymusowe wysiedlenia powojenne. Ludność żydowska została niemal całkowicie wymordowana przez nazistowskich Niemców. Polacy byli natomiast masowo przesiedlani na tzw. Ziemie Odzyskane (tereny należący do III Rzeszy, które zostały przyznane Polsce). Wysiedlani byli także przedstawiciele mniejszości etnicznych, np. Łemkowie. To spowodowało zanik wielu tradycji i obyczajów związanych z Kresami. Niektóre elementy kresowego dziedzictwa, np. kultura łemkowska, zostały niemal całkowicie zapomniane. We współczesnej literaturze polskiej można odnaleźć wiele prób ożywienia kresowego mitu. Jednym z nich jest zbiór opowiadania „Opowieści galicyjskie” Andrzeja Stasiuka.
Powojenna historia kresów i próba jej ocalenia w opowiadaniu „Miejsce” Andrzeja Stasiuka
Akcja opowiadania toczy się w Beskidzie Niskim, który przed wojną był licznie zamieszkiwany przez mniejszość łemkowską. Do dziś można tam znaleźć pozostałości łemkowskiej architektury. Narratorem „Miejsca” jest podróżnik, który próbuje poznać historię Beskidów. Wspomina powroty nielicznych Łemków, odwiedzających rodzinne strony. Wśród nich był dziewięćdziesięcioletni repatriant, który został przywieziony do wsi przez rodzinę. Człowiek ten spędził kilkadziesiąt lat życia na zesłaniu. Przebywał na Syberii, w Mongolii i Kazachstanie. Doświadczał represji ze strony komunistów, na wygnaniu poznał jednak wiele kultur. Nigdy nie wyzbył się tożsamości łemkowskiej, w pamięci przechowując piękno swojej małej ojczyzny. Historia tego człowieka pokazuje wielki dramat mieszkańców polskiego pogranicza. Ludzie ci zostali bezwzględnie potraktowani przez decydentów politycznych. Ich kulturę wyniszczała wojna i szalejące w ówczesnej Europie totalitaryzmy – nazizm i komunizm. Tradycja kresowa przetrwała jednak w pamięci i sercach ludzi, którzy przekazywali ją następnym pokoleniom. Symbolem tego jest tytułowe Miejsce, czyli cerkiew łemkowska, przeniesiona ze wsi do parku etnograficznego. Prawosławne lub greckokatolickie świątynie drewniane miały szczególne znaczenie dla tożsamości narodowej Łemków. Miejsce, na którym stała cerkiew, choć dziś puste, wciąż jest przepełnione sacrum. Wyjątkowa stała się sama przestrzeń, uświęcona przez wiarę ludzi. Narrator opowiadania to człowiek, który chciałby ocalić piękne historie, np. wspomnienia starca, przed zapomnieniem. Tworzy więc mit na nowo kresowy mit.