Biografia
Maria Kuncewiczowa (z domu Szczepańska) urodziła się w 1895 roku w Rosji (w Samarze). W 1900 roku jej rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie przyszła pisarka uczęszczała na kursy nauczycielskie. W 1916 roku podjęła zaś studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1921 roku wyszła za Jerzego Kuncewicza, prawnika, polityka, pisarza i filozofa.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego pisarka współpracowała z czasopismami, takimi jak „Bluszcz”, „Kobieta Współczesna”, „Wiadomości Literackie”, „Gazeta Polska”. Była również autorka pierwszej polskiej powieści radiowej („Dni powszednie państwa Kowalskich”). Wielką miłością Kuncewiczowej stało się miasto Kazimierz Dolny, w którym wraz z mężem kupiła dom. Jednocześnie wiele podróżowała zarówno po Europie, jak i Bliskim Wschodzie. II wojnę światową pisarka spędziła w Wielkiej Brytanii, a od 1955 roku mieszkała w Nowym Jorku. W latach 1962 – 1968 była wykładowcą literatury polskiej na uniwersytecie w Chicago.
W okresie odwilży w Polsce zaczęto na nowo publikować utwory Kuncewiczowej. Pisarce udało się również odzyskać dom w Kazimierzu, gdzie ostatecznie powróciła w 1968 roku. Była wielokrotnie nagradzana za twórczość literacką, między innymi doktoratem honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pisarka zmarła w Lublinie w 1989 roku, pochowano ją zaś w Kazimierzu Dolnym.
Charakterystyka twórczości
Maria Kuncewiczowa debiutowała opowiadaniem „Bursztyny” na łamach „Pro Aret et Studio” w 1918 roku. Potem ukazało się z kolei opowiadanie „Polska na fiszmarku” (1926) nagrodzone w konkursie Ligi Morskiej i Rzecznej. Właściwą twórczość Kuncewiczowej otwiera zbiór opowiadań: „Przymierze z dzieckiem” (1927) i powieść „Twarz mężczyzny” (1928). Utwory te posiadają znamiona ekspresjonizmu w stylu Juliusza Kadena-Bandrowskiego i stanowią odważną próbę podjęcia tematów takich, jak kobiece dojrzewanie, relacje erotyczne i macierzyństwo. Szczególnie to ostatnie traktuje Kuncewiczowa z pewną buntu, demaskuje bowiem mit matki-Polki. Z kolei wydane w 1933 roku „Dwa księżyce” należą już do nurtu realizmu społecznego. Głównym bohaterem tej powieści jest ukochane miasto pisarki, Kazimierz nad Wisłą, którego przestrzeń dzieli się niejako na dwie części: rdzennych mieszkańców i swobodne środowisko artystów.
W 1936 roku pojawia się natomiast największe dzieło Kuncewiczowej, czyli „Cudzoziemka” wpisujące się w nurt prozy psychologicznej. Mamy tu do czynienia z analizą kobiecej psychiki owładniętej kompleksem nieszczęśliwej miłości i niespełnionej kariery artystycznej. Bohaterka w ostatnim dniu swojego życia przypomina sobie jego cały przebieg, co przekłada się nowatorskie rozwiązania formalne.
Owocem końca lat 30., atmosfery wielkiego kryzysu i narastającego napięcia jest natomiast pierwsza polska powieść radiowa „Dni powszednie państwa Kowalskich” (1938), a następnie jej kontynuacja „Kowalscy się odnaleźli”. Z ważniejszych utworów okresu wojennego Kuncewiczowej należy wymienić jej dziennik „Klucze” (1943). Po wojnie zaś w Londynie ukazuje się „Zmowa nieobecnych” (1946), a w Paryżu „Leśnik” (1952). „Leśnik” jest ważną powieścią, osnutą na wątkach autobiograficznych, której narracja sięga czasów powstania styczniowego. O ile w „Cudzoziemce” pisarka inspiruje się wydarzeniami z życia matki, o tyle w „Leśniku” sięga do życiorysu ojca. Kuncewiczowa na podstawie losów głównego bohatera, Kaziuka, przedstawia tu odwieczne polskie rozdarcie pomiędzy postawą pragmatyzmu i romantyzmu (co można również odczytywać jako komentarz do sytuacji Polski po Jałcie).
Następnie zaś już w kraju ukazują się między innymi „Gaj oliwny” (1961), „Don Kichote i niańki” (1965), „Tristan 1946”. Następnie „Fantomy” (1972), „Natura” (1975) i „Przeźrocza. Notatki włoskie” (1985) (podobnie jak „Klucze” należą do prozy wspomnieniowej), „Listy do Jerzego” (1988) (proza autobiograficzna).