"Miejsce" Andrzeja Stasiuka to opowiadanie ze zbioru "Opowiadania Galicyjskie". Zbiór ten był debiutem Stasiuka, światło dzienne ujrzał w 1995 roku. Poniżej przedstawiamy streszczenie opowiadania oraz plan wydarzeń. Zachęcamy, aby sprawdzić swoją wiedzę!
"Miejsce" Andrzeja Stasiuka - streszczenie opowiadania
Na początku opowiadania bliżej nieokreślony narrator, obserwator rzeczywistości opisuje miejsce, w którym niegdyś stała cerkiew. Przedstawia pusty plac, z którego szybko uwinęli się robotnicy po zakończonej pracy. Jakiś przechodzień zapytał go stało tu wcześniej, a narrator informuje go, że była to właśnie świątynia, którą postanowiono rozebrać. Mówiący zaczyna snuć refleksję na temat budowli oraz procesu jej powstawania. Rozważa jakich materiałów użyto, czy była trwała. Stawia hipotezę, że budowla cerkwi musiała rozpocząć się zima, ponieważ wówczas ułatwiony jest transport. Odnaleziono odpowiednie miejsce, wycięto szereg drzew, które później wykorzystano w szkielecie budowli. Narrator snuje wyobrażenia na temat tego, jak trudno było budowniczym w zimowych warunkach, i jakieś siły potrzebowali by postawić tak solidny budynek. Z rozmów z mieszkańcami dowiedział się, że dawniej zimy w ty regionie były bardzo srogie.
Obserwując miejsce po rozebranej cerkwi podmiot próbuje odtworzyć jej układ, gdzie znajdował się ikonostas, a gdzie witraże i wrota. Mówiącemu wciąż towarzyszy ów nieznajomy turysta, który fotografuje pozostały fundament. Narrator tymczasem z niezwykłą pieczołowitością wyobraża sobie rodzaj i zapach drewna, które zwożono na teren budowy, sposób w jaki układano podłogę, jak umieszczano kamień węgielny. Następnie przechodzi do refleksji o świątyniach w ogóle – zauważa, że najbardziej interesujące są w nich obrazy i przedmioty. Domyśla się, że te umieszczone we wnętrzu cerkwi musiały przyciągać uwagę – tabernakulum, ołtarz, ikony. Narrator wędruje myślami przez całe dziesięciolecia użytkowania cerkwi, odwiedzania ją przez wiernych, rozważa o tym co nadało jej tak uroczystego i monumentalnego wygląda i charteru, który nosiła aż do swojego końca.
Niebawem zaczęły dotykać ją dolegliwości związane z nadmierną wilgocią, co powodowało niszczenie drewnianego szkieletu, fundamenty również uległy upływowi czasu – cerkiew zaczęła się chylić ku ziemi. Na końcu dowiadujemy się, że konstruktorzy planują przenieść cerkiew do muzeum – kawałek po kawałku. Narrator zastrzega jednak, że miejsca, zwłaszcza takiego, nie da się ot tak przenieść w inną przestrzeń i otoczenie. To pod względem fizycznym. Z drugiej strony, odwołując się do pracy ludzkiej wyobraźni – mówiący twierdzi, że nie jest do końca pewien czy miejsce, o którym tak intensywnie myśli zostało naprawdę gdzieś przeniesione, czy istniało faktycznie, czy to jego wyobrażenia pozwalają mu widzieć świątynię i plac po niej jako symbol tożsamości lokalnej społeczności.
Andrzej Stasiuk "Miejsce" - plan wydarzeń
1. Przedstawienie przez narratora miejsca po rozebranej cerkwi
2. Spotkanie z nieznajomym turystą
3. Rozważania na temat początków powstawania budowli
4. Próba odtworzenia wnętrza świątyni
5. Niszczenie cerkwi
6. Rozbiórka budowli
7. Rozważania narratora na temat przemijania i tożsamości