Arkady Fiedler - biografia i twórczość

Arkady Fiedler

Arkady Fiedler przyszedł na świat 28 listopada 1894 r. w Poznaniu. Był synem Antoniego Fiedlera, cieszącego się sławą poznańskiego poligrafa i wydawcy. Mężczyzna nauczył syna wielkiej miłości do świata przyrody, co znalazło odbicie w jego przyszłych zainteresowaniach.

Mając 10 lat Fiedler rozpoczął naukę w mieszczącej się w Poznaniu Wyższej Szkole Realnej im. Bergera. Po jej ukończeniu wyjechał do Krakowa, by rozpocząć studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wybranymi przez niego kierunkami były filozofia i nauki przyrodnicze. Wkrótce jednak edukacja Fiedlera została przerwana przez wybuch wielkiej wojny. Wcielono go do armii niemieckiej – walczył na terenie Wielkopolski. W tym czasie miał miejsce jego debiut literacki. Na łamach „Zdroju” opublikowany cykl wierszy pt.: „Czerwone światło ogniska”.

W latach 1918-1919 Fiedler brał udział w powstaniu wielkopolskim (wybuchło ono zaraz po zakończeniu działań militarnych, a powodem było domaganie się przyłączenia ziem dawnego zaboru pruskiego do Polski). Był wówczas m.in. kierownikiem Działu Organizacyjnego w Dowództwie Żandarmerii Krajowej.

Rok 1923 przyniósł zdobycie przez Fiedlera tytułu mistrza chemigrafii (chemicznej obróbki metali). Zanim zdobył to wyróżnienie, uczył się na Akademii Sztuk Graficznych w Lipsku (od 1922 r.).

W 1926 r. wydana została pierwsza książka Arkadego Fiedlera pt.: „Przez wiry i porohy Dniestru". Niebawem – w 1927 r. – autor udał się w pierwszą podróż do Brazylii, gdzie zajmował się zbieraniem różnorodnych materiałów przyrodniczych. Po powrocie do ojczyzny przekazał je Muzeum Przyrodniczemu i innym placówkom naukowym mieszczącym się w Poznaniu. Sześć lat później udało mu się wyruszyć do Amazonii; było to jego wielkim marzeniem. Z tego okresu pochodzi jedna z jego najbardziej znanych książek Fiedlera –  „Ryby śpiewają w Ukajali”.

Gdy wybuchła II wojna światowa, Fiedler znajdował się na Tahiti. Postanowił powrócić do Europy i zaciągnąć się do armii. Przez Francję udało mu się dostać do Wielkiej Brytanii. Tam spotkał wielu Polaków, w tym bohaterskich lotników walczących w szeregach Dywizjonu 303. Postanowił napisać o nich książkę, którą zatytułował „Dywizjon 303”. Miało to miejsce w 1940 r., a już w 1943 r. ukazało się jej pierwsze polskie wydanie podziemne, co w okupacyjnej rzeczywistości było prawdziwym sukcesem. Lata 1942-1943 spędził Fiedler pływając na polskich statkach handlowych.

W 1943 r. autor „Dywizjonu 303” poślubił Marię Macciarello. Dwa lata później przyszedł na świat ich pierwszy syn, Radosław. Z kolei w 1947 r. urodził się Marek. W tym samym roku Fiedlerowie powrócili do Polski i zamieszkali w Puszczykowie. Podróże nadal stanowiły wielką fascynację twórcy, który nieprzerwanie odwiedzał odległe zakątki świata (m.in. Nigerię, Peru, Kanadę, Afrykę Zachodnią). W 1974 r., będąc wciąż twórcą cenionym i cieszącym się uznaniem, otworzył w swoim domu Muzeum – Pracownię Literacką Arkadego Fiedlera. Wciąż pisał, a jego książki cieszyły się olbrzymim uznaniem.

Arkady Fiedler zmarł 7 marca 1985 r. w Puszczykowie. W ciągu całego życia odbył 30 podróży oraz stworzył 32 książki, które przełożono na 23 języki i wydano w ponad dziesięciomilionowym nakładzie. Od 1966 w Muzeum – Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera przyznawana jest nagroda „Bursztynowego Motyla” im. Arkadego Fiedlera. Otrzymuje ją corocznie najlepszy polski autor książki podróżniczej.

Arkady Fiedler - charakterystyka twórczości

Twórczość Arkadego Fiedlera odznaczała się przede wszystkim zacięciem dziennikarskim. Jego dzieła pisane były w sposób zbliżony do reportaży, a opisy obcych kultur i nieznanych czytelnikowi miejsce cechowały się wielką plastycznością i szczegółowością w przybliżaniu życia, rytuałów i wierzeń miejscowych. Do takich pozycji należą m.in.: „Kanada pachnąca żywicą” (1935), „Wyspa kochających lemurów” (zbiór esejów o Madagaskarze z 1957 r.) oraz „Ryby śpiewają w Ukajali” (1935).

Wśród dzieł Fiedlera wyróżnić można także powieści o wyraźnie zarysowanej fabule. Ich akcja osadzona była najczęściej w egzotycznych miejscach, co pozwalało na włączanie wątków przyrodniczych i krajoznawczych. Do dzieł tego typu należą m.in.: „Wyspa Robinsona” (1954, wzorowana na „Przypadkach Robinsona Crusoe” powieść o losach Johna Bobera), „Orinoko” (1957, akcja rozgrywa się w XVIII-wiecznej Wenezueli, dzieło jest kontynuacją „Wyspy Robinsona”) oraz „Biały Jaguar” (1980, trzecia część cyklu o Boberze).

Największy rozgłos Fiedlerowi przyniósł napisany w 1940 r. „Dywizjon 303”. Dzieło to opisywało wspaniałą postawę polskich lotników, którzy z wielkim poświęceniem walczyli za Wielką Brytanię w czasie II wojny światowej. Autor napisał książkę w taki sposób, by zagrzać do walki rodaków pozostających w ojczyźnie pokazując im, iż opór przeciw Niemcom nadal trwa, a bohaterstwo przynosi wspaniałe efekty.

Innym dziełem dotyczącym wojennej rzeczywistości jest książka „Dziękuje ci, kapitanie” – zainspirowana czasem, gdy Fiedler pływał na okrętach polskiej floty handlowej.