Miron Białoszewski urodził się w 1922 roku i mieszkał razem z rodzicami w Warszawie. Po wybuchu II wojny światowej kształcił się na tajnych kompletach i w 1942 roku uzyskał maturę. Podjął studia polonistyczne, których nie ukończył z powodu wypadków wojennych. Tajne nauczanie zostało przerwane, ponieważ Warszawa została kompletnie zniszczona – najpierw przez walki okresu powstania warszawskiego, potem bezpośrednio przez armię niemiecką, która otrzymała rozkaz zmiecenia miasta z powierzchni ziemi.
Białoszewski wraz z ojcem został wywieziony na przymusowe roboty, jednak po pewnym czasie udało mu się zbiec. Po wojnie pracował w zniszczonej stolicy na poczcie, następnie jako reporter „Kuriera Codziennego” i „Wieczoru Warszawy”.
Pierwsze jego publikacje literackie ukazywały się na łamach czasopism dziecięcych. Publikował piosenki i wierszyki, m.in. w „Płomyczku”. W 1955 roku wiersze Białoszewskiego zostały zaprezentowane szerszej publiczności przez Artura Sandauera w „Życiu Literackim”. Rok później ukazał się pierwszy tomik poetycki Białoszewskiego pt.: „Obroty rzeczy”, który zwrócił na niego uwagę krytyki literackiej. W tym czasie, w mieszkaniu znajomego, razem z grupą przyjaciół zorganizował Białoszewski tak zwany Teatr na Tarczyńskiej. Wystawiano w nim przede wszystkim utwory poety. Publikacja kolejnych tomików poetyckich poszerzyła krąg jego czytelników.
W 1958 roku Białoszewski otrzymał mieszkanie przy Placu Jana Henryka Dąbrowskiego. Zamieszkał tam ze swoim partnerem Leszkiem Solińskim i kontynuował prace pisarskie oraz działalność teatralną, skupiając swoich przyjaciół w Teatrze Osobnym.
Po początkowym przychylnym nastawieniu krytyki i zainteresowaniu twórczością twórcy w latach 60., nastąpił okres, w którym na jaw wyszło rzeczywiste niezrozumienie przez krytyków jego poezji. Wymykała się prostym klasyfikacjom, zniechęcała niektórych eksperymentalnym potraktowaniem języka. Sytuację zmieniło opublikowanie w roku 1970 przez Białoszewskiego „Pamiętnika z Powstania Warszawskiego”.
Pod koniec życia udało się pisarzowi wyjechać zagranicę. Odwiedził Egipt i Stany Zjednoczone. Zmarł w 1983 roku na zawał serca. Został pochowany na warszawskich Powązkach.
Miron Białoszewski - twórczość
Miron Białoszewski, choć należał do pokolenia poetów urodzonych w latach 20. XX wieku (Baczyński, Różewicz, Szymborska), debiutował dopiero w roku 1956 tomem „Obroty rzeczy”. Wcześniej pisywał jedynie pojedyncze wiersze, które nie przypominały jego późniejszej lingwistycznej poetyki, np. „Chrystus powstania”.
Sam tytuł debiutanckiej książki poetyckiej Białoszewskiego wskazywał na rozbudowaną refleksję nad światem rzeczy. W obliczu doświadczeń wojennych, a następnie stalinowskiego terroru poezja powracała niejako do spraw najprostszych – filozofii przedmiotu i jego znaczenia w ludzkim życiu. Zwrot w stronę rzeczy był równocześnie powrotem do realizmu, czyli tego, co istnieje realnie w opozycji do poetyki socrealistycznej, utrwalającej komunistyczne wyobrażenie o świecie.
Kolejne tomy Białoszewskiego stanowiły przejście w obręb rozbudowanej refleksji nad językiem: „Rachunek zaściankowy” (1959), „Mylne wzruszenia” (1961), „Było i było” (1965). Twórczość poety zalicza się do nurtu lingwistycznego, w którym głównym narzędziem artystycznym staje się gra słowem. Jednak, jak wskazuje Stanisław Burkot, pisarstwo Białoszewskiego nie wyczerpuje się w groteskowych zabawach językiem, wręcz przeciwnie. Poezja ta zawiera głębokie sensy filozoficzne i egzystencjalne, które poeta odkrywa w tajemnicy ludzkiej mowy – jej mechanizmach, dziwacznych konstrukcjach i możliwych przeobrażeniach.
Białoszewski nawiązuje przede wszystkim do języka potocznego, używanego w codziennych sytuacjach. Ważną rolę odgrywają tu: elipsy, urywkowość czy rozczłonkowanie wypowiedzi. Słowa są poddawane dziwacznym przekształceniom, co daje efekty komiczne i parodystyczne. Forma wiersza (nie tylko wersyfikacja, ale również grafia) jest ściśle związana z jego zawartością treściową.
Utwory te odwołują się przede wszystkim do intelektu odbiorcy i jego umiejętności podjęcia proponowanej przez poetę gry. Zmuszają do refleksji nad tym, co pozornie zwyczajne i urastają do rangi „traktatów filozoficznych” na temat ludzkiej egzystencji, przemijania, śmierci, bytu. Częstym zabiegiem poetyckim Białoszewskiego jest stosowanie zabawnych neologizmów, które odsyłają jednocześnie do sensów głębszych, jak np. w utworze „Wywód jestem’u”.
Poezja Białoszewskiego stanowi z jednej strony dynamiczną kronikę życia codziennego, z drugiej – refleksję autotematyczną, a czytana z jeszcze innej perspektywy odkrywa znaczenia filozoficzne. Te ostatnie dochodzą do głosu zwłaszcza w tomach poety: „Odczepić się” (1978) i „Oho” (1985).
W 1970 roku ukazał się „Pamiętnik z powstania warszawskiego”, autobiograficzny zapis wydarzeń wojennych widzianych oczami zwyczajnego cywila, pozbawiony patosu i heroizmu. Kolejne tomy prozy Białoszewskiego to: „Donosy rzeczywistości” (1973), „Szumy, zlepy, ciągi” (1978), „Zawał” (1977), które stanowią rodzaj codziennych dzienników, skomponowanych z ułamków codziennych zdarzeń i informacji gazetowych.
Ostatnie wiersze poety zostały wydane w tomach „Rozkurz” (1980) i „Obmapywanie Europy, AAAmeryka, Ostatnie wiersze” (1988).
