Sztuka współczesna - charakterystyka ogólna

Sztuka współczesna obfituje w wielość nurtów, zjawisk i teorii. W latach 50. widać wyraźną przepaść między Europą Wschodnią a Zachodem.

W krajach socjalistycznych obowiązującą doktryną w sztuce stał się socrealizm, który zagarnął wszystkie jej dziedziny. Sztuka była tu narzędziem ideologii i propagandy: monumentalne budowle nawiązujące do klasycyzmu (np. Pałac Kultury i Nauki w Warszawie), wielkie rzeźby pomnikowe (np. pomnik Włodzimierza Lenina w Alei Róż w Nowej Hucie), malarstwo przedstawiające uśmiechniętych przodowników pracy (np. „Lenin w Smolnym” Isaaca Brodskiego) i przywódców wśród dzieci czy propagandowe fotografie (zdjęcia autorstwa Aleksandra Rodczenki) – wszystkie one miały gloryfikować władzę.

Na zachodzie Europy natomiast w latach 50. pojawiały się już pierwsze oznaki kryzysu modernizmu, a do głosu zaczęły dochodzić oznaki sztuki postmodernistycznej. Najlepszym przykładem tych poszukiwań jest sztuka Jacksona Pollocka, jego słynne malarstwo gestu („action painting”), a więc zwrócenie uwagi na sam proces twórczy.

Tendencje te bardzo szybko rozprzestrzeniały się i znalazły odzwierciedlenie w różnych kierunkach. Pop art, zwłaszcza w odmianie amerykańskiej (Jaspen Johnoson, Andy Warhol, Claes Odlenburg), postawił w centrum swoich zainteresowań zjawiska kultury masowej: komiksy, filmy, a przede wszystkim produkty będące symbolem konsumpcjonizmu. Najlepszym przykładem są tu portrety coca-coli i puszek zupy Campbell Andy’ego Warhola. Kolejnym etapem było pokazanie celebrytów jako swoistych produktów kultury masowej – słynne portrety Marilyn Monroe.

Zupełnie inną, choć bardzo interesującą drogę wskazał konceptualizm, który odciął się od sztuki przedmiotowej, natomiast w centrum postawił ideę dzieła, jego swoisty przekaz. Słynnym przykładem tej estetyki są dzieła Romana Opałki pokazujące problem przemijania i upływu czasu. Twórcy asamblaży nawiązali zaś do dadaistycznych kolaży i stworzyli dzieła będące swoistym recyklingiem starych przedmiotów i idei (np. asamblaże Władysława Hasiora czy Tadeusza Kantora). Street art stał się z kolei swoistym głosem kontestacji wobec kultury głównego nurtu – słynne graffiti Jeana-Michela Basquiata (SAMO) czy obecnie Banksy’ego to wyraz sprzeciwu wobec hegemonii kapitalizmu, ale też wszelkich form przemocy, zwłaszcza militarnej.

Szczególnie eksploatowanymi rodzajami artystycznego wyrazu stały się różne rodzaje sztuki żywej: happening, performance czy body art. Swoistym odpoczynkiem od zgiełku i przesycenia bodźcami jest natomiast minimalizm w sztukach plastycznych i w architekturze – dążenie do odnalezienia wewnętrznego spokoju poprzez gładkie powierzchnie, jednolite kształty czy łagodny kolor. Można tu wymienić dzieła Sol LeWitta czy Carla Andre.

Polecamy również:

  • Socrealizm - cechy, przedstawiciele, dzieła

    Socrealizm jest kierunkiem w sztuce współczesnej, którego podstawy zostały sformułowane w wyrazistej opozycji wobec nurtów awangardowych i który został zainicjowany w Związku Radzieckim w 1934 roku podczas Zjazdu Pisarzy Radzieckich w Moskwie. Więcej »

  • Postmodernizm w sztuce - cechy, przedstawiciele, dzieła

    Postmodernizm w sztuce jest bardzo ogólną nazwą dla wielu współczesnych zjawisk artystycznych, które zaistniały po epoce modernizmu. Ich istota polega na nieustannym odwoływaniu się do szeroko rozumianej sztuki nowoczesnej. Owo zjawisko sprowadza się do jednoczesnego polemizowania z modernizmem... Więcej »

  • Pop-art - cechy, przedstawiciele, przykłady

    Pop art (ang. popular art – sztuka popularna) to jeden z ważniejszych kierunków w sztuce II połowy XX wieku, który został zainicjowany w Wielkiej Brytanii, zaś szczególnie rozwinął się w Stanach Zjednoczonych w latach 60. Więcej »

  • Hiperrealizm - cechy, artyści, obrazy

    Hiperrealizm (inaczej superrealizm lub fotorealizm) to kierunek w malarstwie XX wieku. Ukształtował się on w latach 60. w Stanach Zjednoczonych. Historia nurtu była krótka, trwała niewiele ponad dekadę, hiperrealizm właściwie wymarł pod koniec lat 70. Nazwa została stworzona przez Daniela Abadie. Więcej »

  • Sztuka konceptualna (konceptualizm) - cechy, przedstawiciele, przykłady

    Konceptualizm (od łac. conceptus – pojęcie) – inaczej sztuka pojęciowa, zdematerializowana, postprzedmiotowa to jeden z kierunków w sztuce XX wieku, którego ideowym patronem był Marcel Duchamp jako wynalazca koncepcji „ready-mades”, przedmiotów użytkowych... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 2 =
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
co to za ludzie
• 2024-10-05 16:24:59
Yyytf
• 2024-10-04 09:18:36
Masz
• 2024-09-27 07:49:55
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33