Street art to sztuka uliczna, najczęściej tworzona przez młodych artystów niezależnych, kontestujących dominujące zjawiska w kulturze współczesnej, zwłaszcza konsumpcjonizm, konflikty zbrojne, łamanie praw człowieka, dyskryminację rasową, propagandę.
Jedną z najbardziej popularnych form tej sztuki jest graffiti – rysunki, obrazy, slogany malowane sprayem na murach w przestrzeni miejskiej. W Europie graffiti w swojej współczesnej formie odegrało istotną rolę podczas protestów ruchów młodzieżowych w 1968 roku.
Ważnym prekursorem tego gatunku w Stanach Zjednoczonych był Jean-Michel Basquiat, czarnoskóry artysta z Brooklynu, który w latach 70. ozdabiał mury Nowego Jorku różnymi prowokacyjnymi napisami, zawsze opatrzonymi podpisem „SAMO”. Najsłynniejszym współczesnym grafficiarzem jest Banksy. Londyński twórca nie ujawnił dotąd swojej tożsamości, a jego rysunki wykonywane z użyciem wcześniej przygotowanych szablonów znajdują się w wielu miejscach na świecie, między innymi na murze izraelsko-palestyńskim. W Polsce graffiti ma przede wszystkim tradycję polityczną (w pewnym sensie towarzyszyło polskiej kulturze podziemnej już od XIX wieku), ważną rolę odegrało również w latach 80.
Przykładowe graffiti w Olinda, Pernambuco (Brazila)/ fot. Bjorn Christian Torrissen (2008) |
Inną formą street artu jest natomiast happening – rodzaj spektaklu wystawianego w plenerze o luźnym scenariuszu. Klasykami tej formy są: John Cage, Allan Kaprow, Wolf Vostell czy George Brecht. Podobnym gatunkiem jest performance – widowisko skupione na osobie artysty i jego indywidualnej ekspresji, często wykorzystujące ludzką seksualność. Do street artu zalicza się również plakat uliczny – formę typową dla reklamowania różnych wydarzeń czy produktów, która może mieć również podłoże artystyczne, zwłaszcza jeśli współgra z wydarzeniami związanymi ze sztuką.
Do street należy też vlepka, a więc rodzaj naklejki umieszczanej na murach czy w innych widocznych miejscach przestrzeni publicznej, często w środkach miejskiej komunikacji. Wlepki posiadają różnorodną tematykę, a ich rolą obok funkcji dekoracyjnej jest prowokacja do indywidualnych przemyśleń związanych z problemami filozoficznymi, religijnymi czy politycznymi.
Street art można umieścić zatem w kręgu szeroko rozumianej sztuki postmodernistycznej zderzającej kulturę popularną i wysoką oraz opierającą się na przetwarzaniu znanych motywów.