Julian Stryjkowski - życie, twórczość, biografia

Julian Stryjkowski urodził się 27 kwietnia 1905 r. w Stryju (tereny dzisiejszej Ukrainy) jako Pesach Stark. Ojciec był nauczycielem w żydowskiej szkole elementarnej (chederze), matka natomiast zajmowała się domem. Miał dziesięcioro rodzeństwa.

W rodzinnym mieście ukończył gimnazjum, w 1925 r. zdał maturę. Przez dwa kolejne lata utrzymywał się z korepetycji. W latach 1927-1933 studiował polonistykę na Uniwersytecie Lwowskim. W tym czasie podejmował pierwsze próby literackie, zajmował się tłumaczeniem z hebrajskiego, dawał korepetycje. W Towarzystwie Żydowskich Studentów Filozofii prowadził kurs języka hebrajskiego dla zaawansowanych. Zadebiutował w 1928 r., publikując na łamach „Chwili” opowiadanie pt. „Skrzyżowanie się dwóch pociągów”.

Uzyskawszy tytuł doktora, podjął pracę nauczyciela w Płocku. Został zwolniony ze względu na szerzenie ideologii komunistycznej. Za przynależność do Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy aresztowany i na niemal rok osadzony w więzieniu.

Po odzyskaniu wolności wyjechał do Warszawy. Związał się z żydowską organizacją Agroid, pisał dla „Naszego Przeglądu”, podjął pracę akwizytora w Księgarni Naukowej, nawiązał współpracę z polsko-żydowskim tygodnikiem „Młody Świat”.

We wrześniu 1939 r. przedostał się do Lwowa. Dzięki swoim poglądom otrzymał pracę w kontrolowanym przez sowieckie władze okupacyjne „Czerwonym Sztandarze”, najpierw jako korektor, potem – dziennikarz. Publikował artykuły i recenzje. Zwolniony w 1941 r. za błąd korektorski podjął pracę w polskiej rozgłośni radiowej.

Po napaści Niemiec na ZSRR rozpoczął podróż na wschód – przez Stalingrad (wcielenie do batalionu pracy przymusowej) i Buzułuk (próba zaciągnięcia się do Armii Andersa) aż po Uzbekistan, gdzie pracował jako gazeciarz i robotnik rolny.

W 1943 r. został przeniesiony do podmoskiewskiej fabryki broni. Wstąpił do Związku Patriotów Polskich i do PPR. Dzięki znajomości z Wandą Wiłkomirską został zatrudniony w tygodniku „Wolna Polska” w charakterze korektora. Ostatecznie otrzymał stanowisko zastępcy redaktora naczelnego. Rozpoczął też pracę nad powieścią „Głosy w ciemności”, publikował w „Nowych Widnokręgach”. Swoje teksty opatrywał pseudonimami, m.in. utworzonym od nazwy rodzinnego miasta nazwiskiem Julian Stryjkowski.

Po zakończeniu wojny wrócił do Polski, wstąpił do PZPR, rozpoczął pracę w Polskiej Agencji Prasowej (najpierw w Katowicach, potem w Warszawie, wreszcie w Rzymie). Zmienił też nazwisko. W 1951 r. opublikował utrzymaną w duchu komunizmu książkę „Bieg do Fragala”, za którą rok później otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia. Po cofnięciu akredytacji opuścił Włochy i udał się do Warszawy, gdzie objął  stanowisko w redakcji „Twórczości”. Do 1798 r. kierował działem prozy. W 1956 r. opublikował „Głosy w ciemności”.

Stopniowo odchodził od komunizmu, by w 1966 r. ostatecznie wystąpić z partii. W tym też roku opublikował „Austerię”. W 1969 r., dzięki stypendium International Writing Program University of Iowa, wyjechał do Stanów Zjednoczonych.

W latach 70. zaangażował się w działalność opozycyjną. Podpisał List 59 i List 13. W związku z objęciem cenzurą publikował w II obiegu („Wielki strach”, 1980).

W latach 80. wydawał powieści ("Tommaso del Cavaliere”, „Echo”, „To samo, ale inaczej”) i opowiadania (m.in. „Syriusz”, „Juda Makabi”, „Sarna albo Rozmowa Szatana z chłopcem, aniołem i Lucyferem”). W ostatnim opublikowanym przed śmiercią opowiadaniu „Milczenie” (1993) otwarcie pisał o swoim homoseksualizmie.

W 1986 r. otrzymał Nagrodę im. Stanisława Vincenza, a w 1993 r. Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego.  

Julian Stryjkowski zmarł 8 sierpnia 1996 r. w Warszawie. Spoczywa na Cmentarzu Żydowskim.

Julian Stryjkowski - życie, twórczość, biografia

Polecamy również:

  • Austeria

    Akcja utworu toczy się w pierwszych dniach I wojny światowej. Karczma starego Taga, niczym Arka Nowego, staje się schronieniem dla Żydów uciekających przed rosyjskimi wojskami. Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 1 =
Ostatnio komentowane
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33
DZIĘKUJĘ
• 2024-07-31 13:21:34
I cóż miał rację Marek Aureliusz który chciał podbić Germanię uderzeniem przez Mor...
• 2024-07-06 19:45:33
O tym, że zmienne w czasie pole elektryczne jest źródłem pola magnetycznego, napisał ...
• 2024-06-27 07:25:33