 |
| Jarosław Marek Rymkiewicz/ for. M. Kubik (2006) |
Jarosław Marek Rymkiewicz urodził się w Warszawie w 1935 roku jako syn prozaika Władysława Szulca i lekarki, Hanny z Baranowskich. Ojciec pochodził z rodziny niemiecko-polskiej, a matka – tatarsko-niemieckiej. Po wojnie rodzina przeniosła się do Łodzi. W połowie lat czterdziestych rodzice zdecydowali się zmienić niemiecko brzmiące nazwisko na Rymkiewicz; takim pseudonimem posługiwał się przed wojną Władysław Szulc.
Rodzice pisarza zapisali się do PZPR, on sam należał do Związku Młodzieży Polskiej. Kształcił się w XXI Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Prusa w Łodzi. Potem podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Łódzkim.
Zadebiutował w 1957roku tomem wierszy „Konwencje”. W 1967 otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich, w 1984 Nagrodę im. Stanisława Vincenza, dwa lata później Nagrodę Literacką paryskiej „Kultury” im. Zygmunta Hertza, a w 2003 Nagrodę Literacką Nike za „Zachód słońca w Milanówku”.
Pisarz angażował się w działalność polityczną, podczas kampanii prezydenckiej w 2010 roku oficjalnie popierał Jarosława Kaczyńskiego. Rok później wyróżniono go tytułem człowieka roku przyznawanym przez „Gazetę Polską”.
W 1994 roku otrzymał tytuł profesora. Pracował w Instytucie Badań Literackich PAN. Obecnie mieszka w Milanówku, jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Rady Programowej Centrum Nauki Kopernik.
Jarosław Marek Rymkiewicz - twórczość
Poezja Rymkiewicza odwołuje się klasycznych ideałów piękna, jednak poeta chętniej sięga po formy i wątki barokowe niż antyczne – fascynuje go śmierć, przejawy przemijania w kulturze i biologiczny proces rozkładu ciała. Dążeniem poety jest ująć uczucia w zdyscyplinowana formę wiersza, zrozumiałą dla innych ludzi, a więc odwołującą się do tego, co zbiorowe, znane, wspólne.
Swoje rozumienie klasycyzmu we współczesnej literaturze Rymkiewicz wyjaśnia w książce „Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie”:
(…) Klasycyzm to nieustanna walka o swoje miejsce w kulturze, a więc w czasie teraźniejszym, to nieustanna świadomość, że czas przeszły jest czasem teraźniejszym, świadomość, że nie ma idiomu poetyckiego czasu minionego i czasu teraźniejszego, bo jest jedno wielkie morze języka poetyckiego poza czasem, to wreszcie nieustanne projektowanie siebie i innych w przyszłość (...).
Koncepcja archetypu i zbiorowej podświadomości obecne w tej twórczości zostały zaczerpnięte oczywiście z psychologii głębi Junga. Wyraźne są też inspiracje poetami baroku: Janem Andrzejem Morsztynem czy Danielem Naborowskim. Odejściem od tradycyjnie pojmowanego klasycyzmu jest widoczny czasem stilus furiatus („styl szalony”) znany z poezji księdza Józefa Baki.
Wojciech Kaliszewski zwraca uwagę na związki Rymkiewicza z surrealizmem:
(…) dla aktu twórczego Rymkiewicza zawsze jest potrzebny ktoś drugi: tradycja, kultura, filozofia, taka czy inna poetyka, taki czy inny twórca. Do już stworzonego dodaje dopiero to, co własne (...).
W „Wierszach politycznych” pochodzących z późnego okresu twórczości Rymkiewicza, wyraźnie brzmią także inspiracje romantyzmem, szczególnie zaangażowaną poezją Mickiewicza.
Powieść „Rozmowy polskie latem 1983” wydana w 1984 roku przyniosła pisarzowi uznanie wśród czytelników i zaowocowała represjami ze strony władz (wyrzucono go z PAN-u). Rozmowy toczone w gronie intelektualistów nie przedstawiały rządów komunistycznych w sposób pochlebny.
Jako tłumacz Rymkiewicz zajmował się przekładami poezji Thomasa S. Eliota, Wallace Stevensa, Federica Garcii Lorki, Pedra Calderóna dla la Barki.
Jarosław Marek Rymkiewicz - wybrane dzieła
Tomy wierszy: „Konwencje”, „Człowiek z głową jastrzębia”, „Metafizyka”, „Animula”, „Anatomia”, „Co to jest drozd”, „Thema Regium”, „Ulica Mandelsztama i inne wiersze z lat 1979-1983”, „Mogiła Ordona i inne wiersze z lat 1979-1984”, „Moje dzieło pośmiertne”, „Znak niejasny, baśń półżywa”, „Zachód słońca w Milanówku”, „Do widzenia gawrony”.
Eseje: „Żmut”, „Baket”, „Kilka szczegółów”, „Do Snowia i dalej”.
Powieści encyklopedyczne: „Leśmian. Encyklopedia”, „Słowacki. Encyklopedia”.
Powieści: „Rozmowy polskie latem 1983”, „Umschlagplatz”.
Dramaty: „Eurydyka, czyli każdy umiera tak, jak mu wygodniej”, „Odys w Berdyczowie”, Król w szafie”, „Kochankowie piekła: tragifarsa w dwóch aktach wg Calderona”, „Król Mięsopust”, „Ułani”, „Dwór nad Narwią”.