Marcin Świetlicki (1997) |
Marcin Świetlicki urodził się w 1961 roku w Lublinie. Uczył się w tamtejszym III Liceum Ogólnokształcącym. Następnie rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, których nie ukończył. W latach 1984-1986 odbywał służbę wojskową w Słupsku.
W 1992 roku ukazała się jego debiutancki tom poetycki pt.: „Zimne kraje”, choć już wcześniej dał się poznać jako dobrze zapowiadający poeta bruLionu, publikując swoje wiersze na łamach lokalnej prasy. W tym samym roku został współzałożycielem Świetlików, rockowej grupy muzycznej, w której jest wokalistą i autorem tekstów.
Do roku 2004 pracował jako korektor w „Tygodniku Powszechnym”. Razem z Grzegorzem Dyduchem przez krótki okres czasu prowadził program telewizyjny „Pegaz”. Pojawił się też w filmach „Anioł w Krakowie” oraz „Małżowina”.
Artysta współpracował z wieloma znanymi twórcami, m.in.: Robertem Brylewskim, Cezarym Ostrowskim, Mikołajem Trzaską.
Wielokrotnie nagradzany, zarówno za twórczość literacką, jak i muzyczną. Otrzymał m.in. Nagrodę im. Georga Trakla, Kościelskich, im. Jana Twardowskiego, a także Paszport Polityki (którego nie przyjął).
W 2006 został wyróżniony za „Muzykę środka” Krakowską Książką Miesiąca. W 2009 za kryminał „Jedenaście” otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii proza. Był też kilka razy nominowany do Nagrody Nike.
Obecnie mieszka w Krakowie.
Marcin Świetlicki - twórczość
Marcin Świetlicki jest twórcą literackim i muzycznym, znanym głównie z działalności w zespole Świetliki i Czarne Ciasteczka oraz jako autor poezji i – od jakiegoś czasu – powieści kryminalnych.
Jako poeta debiutował na łamach lubelskiego „Akcentu”. Uznaje się go za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli pokolenia bruLionu. W swojej twórczości polemizuje ze schematami, utartymi sposobami ukazywania rzeczywistości. W wierszu „Dla Jana Polkowskiego” (polemika z „Przesłaniem pana X” Polkowskiego) sprzeciwia się przesadnemu patosowi i zbiorowemu, głośnemu patriotyzmowi przeciwstawiając mu indywidualizm jednostki.
Wiersze Świetlickiego często mają charakter muzyczny, zawierają powtórzenia i refreny. Poeta posługuje się prostym, czasem nawet potocznym językiem, bliskim szczególnie młodemu odbiorcy.
Świetlicki najczęściej wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Jego utwory mają formę nakazu, deklaracji, czasem ekshibicjonistycznego wyznania. Podmiot liryczny ewoluuje od buntownika, outsidera w stronę zmęczonego „mistrza” i człowieka doświadczonego, uspokojonego.
Pierwsza książka „Zimne kraje” ukazała się w 1992 roku w serii fioletowych debiutów. Autor zawarł tu jasno swoje przekonania. Jak pisał Marian Stala, były one:
(…) indywidualistyczną polemiką z ideami i postawami, które dominowały w życiu zbiorowym lat osiemdziesiątych i determinowały ówczesne zachowania i hierarchie wartości (…).
Świetlicki szedł pod prąd, buntował się przeciwko postrzeganiu świata przez pryzmat polityki, czyli tzw. wielkich wydarzeń. Jak napisał w jednym ze swoim wierszy: „Niczego o mnie nie ma w konstytucji”.
Ciekawą pozycję w dorobku pisarza stanowią „Katecheci i frustraci” (2001) napisani we współpracy z G. Dyduchem pod wpływem pracy w „Tygodniku Powszechnym”. Powieść niczym „Wesele” Wyspiańskiego przedstawia ludzi z krakowskiego środowiska literackiego, ukrytych pod łatwymi do rozszyfrowania pseudonimami.
Twórczość Świetlickiego pełna jest autoironii, dystansu do własnej popularności:
(…) Młody korektor degeneracją swoją przywracał wiarę w sens i tradycyjne wartości nieskończonym szeregom pielgrzymów wędrujących do korekty <<Kwartalnika>>. Jego adres przekazywano sobie w nabożnym skupieniu. Powtarzali go na ucho chłopcy pod celą i utrudzone prząśniczki u rozstajnych dróg (…) („Katecheci i frustraci”).
Ironii nie brak w trylogii kryminalnej „Dwanaście”, „Trzynaście” i „Jedenaście”. Detektyw, nazywany mistrzem, to karykaturalne alter ego autora – bywalec krakowskich knajp, sceptyk z piętnem celebryty.
Wybrane utwory Marcina Świetlickiego
Poezja
Zimne kraje (1992)
Schizma (1994)
Pieśni profana (1998)
Czynny do odwołania (2001)
Nieczynny (2003)
Muzyka środka (2007)
Niskie pobudki (2009)
Proza
Katecheci i frustraci (2001; jako Marianna G. Świeduchowska, z G. Dyduchem)
Dwanaście (2006)
Trzynaście (2007)
Jedenaście (2008)