Personalizm (od łac. persona – osoba) to jeden ze współczesnych nurtów filozoficznych, który koncentruje się na szczególnym znaczeniu osoby ludzkiej, jej pragnień, dążeń i niepodważalnej wartości człowieka.
Termin ten może pojawiać się w kilku podstawowych znaczeniach. W sensie najszerszym personalizm to każda filozofia doceniająca znaczenie człowieka jako bytu przekraczającego swoją skończoność i otwartego na metafizykę (np. myśl św. Augustyna, św. Tomasza z Akwinu, Blaise'a Pascala, Sorena Kierkegaarda czy Karla Jaspersa).
Jest to także system myślenia stworzony we Francji przez Charlesa Renouviera. Wreszcie – to specyficzny kierunek w filozofii XX wieku, opozycyjny wobec wszelkich ideologii traktujących jednostkę jako część stosunków społeczno-ekonomicznych (a więc np. marksizmu). Renouvier uważał, że poznanie duchowego wymiaru człowieka jest najważniejszym celem filozofii w ogóle.
Szczególnie aktywny okazał się dwudziestowieczny personalizm chrześcijański, który ujmował człowieka w perspektywie jego relacji z osobowym Bogiem, a także wyrastał z myśli tomistycznej. Jego przedstawicielami byli: Jacques Maritain, Edyta Stein, Karol Wojtyła, ksiądz Józef Tischner. Maritain sformułował chrześcijańską teorię osoby jako najwyższej formy w hierarchii bytów, której wyjątkowość wynika z posiadania nieśmiertelnej duszy – pierwiastka boskości. Tak rozumianą „osobę” przeciwstawił pojęciu „indywiduum”, a więc każdego indywidualnego tworu. „Jednostka” jest zawsze częścią większej całości, której musi się podporządkować, inaczej niż „osoba” – wartość najwyższa, to dla niej istnieją struktury społeczne, a nie ona dla nich.
Wątek ten podjął Karol Wojtyła, który stwierdził, że to „człowiek jest drogą Kościoła”, a więc podkreślał uniwersalną godność osoby ludzkiej i niezbywalne prawo do znajdowania się w centrum każdej refleksji religijnej. Józef Tischner z kolei, nawiązując do teorii Emmanuela Levinasa, rozważał ludzką osobę w perspektywie dialogu z Innym.
Personalizm miał również odmianę społeczno-polityczną, w tym sensie, że zajmował się relacjami pomiędzy człowiekiem i strukturą władzy. Szczególną rolę odegrała tu myśl Emmanuela Mouniera, oponenta wszelkich form totalitaryzmu, ale także Jacquesa Maritaina, który podejmował tę problematykę w dziele „Człowiek i państwo”.
Personalizm to bardzo wpływowy nurt myślenia w XX wieku, który miał duże znaczenie dla przełomowych zmian w Kościele katolickim (Sobór Watykański II) oraz dla sformułowania współczesnej koncepcji praw człowieka.