Jacques Derrida - biografia i filozofia

Jacques Derrida urodził się w 1930 roku w Algierii, w rodzinie żydowskiej. Lata jego wczesnej młodości przypadły na II wojnę światową. W 1942 roku ze względu na swoje pochodzenie Derrida został wyrzucony z francuskiej szkoły średniej. Po wojnie zaczął studia w Ecole Normale Superieure. W 1957 roku otrzymał stypendium Uniwersytetu Harvarda. W Bostonie wziął ślub z Marguerite Aucouturier, z którą miał dwóch synów.

Na początku lat 60. Derrida wykładał filozofię na francuskiej Sorbonie, był asystentem Paula Ricoeura. Następnie pracował na kilku innych prestiżowych stanowiskach akademickich. Założył również kolegium filozoficzne, niejako odrębne od struktur uniwersyteckich (College International de Philosophie). W latach 80. związał się z Sylviane Agacinsky, z którą miał syna.

Derrida zrobił dużą karierę w Stanach Zjednoczonych, był profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego, a także wykładał w Yale czy w Nowym Jorku.

Zmarł w Paryżu w 2004 roku na raka trzustki.

Jacques Derrida - charakterystyka poglądów

Jacques Derrida to jeden z najważniejszych, nie tylko francuskich, filozofów XX wieku, twórca filozofii dekonstrukcji, a także pośrednio dekonstrukcjonizmu (teorii literatury).

Michał Paweł Markowski wyróżnia trzy obszary Derridowskiej dekonstrukcji: antymetafizyczny, etyczny i literacki. Dekonstrukcja – po pierwsze – stoi na stanowisku, zgodnie z którym byt nie posiada esencji, a więc nie sposób ustalić jego ostatecznego sensu.

Rzeczywistość i język opisuje Derrida za pomocą pojęcia „różni” oznaczającego, że każdy sens wytwarza swoje własne zaprzeczenie, a więc, że nie istnieje sens obiektywny, ale niejako otwiera się on na coraz to inne konteksty, które go przekształcają.

Etyczna płaszczyzna dekonstrukcji Derridy polega z kolei na tym, że filozofia zawsze zajmuje się jednostkowym zdarzeniem, a więc Innym, którego nie sposób poznać do końca, ponieważ każde poznanie stanowi akt zawłaszczenia, czyli podporządkowania Innego określonemu schematowi/ nam jako poznającym.

Wreszcie – literacki wymiar dekonstrukcji to przeświadczenie, że tekst jest jednocześnie jednostkowym zdarzeniem (Innym), jak i realizacją pewnego kanonu (np. gatunku). Ponadto Derrida uważa, że nie istnieje żadna esencja literackości – coś może być lub nie być literaturą w zależności od kontekstu. Sam sens dzieła literackiego również jest zanurzony w określonym kontekście innych tekstów. Właśnie w taki sposób Markowski wyjaśnia słynne zdanie Derridy: „Nie ma nic poza tekstem”.

Swoje poglądy filozof wyłożył w dziełach takich jak: „Pismo i różnica”, „Głos i fenomen” czy „O gramatologii”.

Polecamy również:

  • Egzystencjalizm - definicja, założenia, przedstawiciele

    Egzystencjalizm to jeden z najważniejszych prądów filozofii XX wieku, który zdobył wielką popularność w czasie II wojny światowej, a także w latach 50., stając się inspiracją dla wielu znanych artystów. Więcej »

  • Personalizm - definicja, rodzaje, przedstawiciele

    Personalizm (od łac. persona – osoba) to jeden ze współczesnych nurtów filozoficznych, który koncentruje się na szczególnym znaczeniu osoby ludzkiej, jej pragnień, dążeń i niepodważalnej wartości człowieka. Więcej »

  • Postmodernizm - definicja, przedstawiciele, założenia

    Postmodernizm jest zbiorem różnorodnych nurtów myślenia, filozofii oraz koncepcji artystycznych, których zasadnicza cecha sprowadza się do tego, że zaistniały one „po” modernizmie, czyli po nowoczesności. Kierunki te zwykle sytuują się w opozycji do modernizmu, ale jednocześnie... Więcej »

  • Strukturalizm - definicja, założenia, przedstawiciele

    Strukturalizm to jeden ze współczesnych kierunków filozoficznych, ale też kierunek wielu innych dyscyplin – takich jak literaturoznawstwo, psychologia czy socjologia – którego największy rozkwit przypadł na lata 60. i 70. XX wieku. Jak wskazuje jednak Anna Burzyńska, można przyjąć,... Więcej »

  • Hermeneutyka - defnicja, założenia, przedstawiciele

    Termin hermeneutyka wywodzi się z greki i ma korzenie antyczne. Greckie „hermeneus” znaczy tyle, co: „tłumacz z innego języka”. Jak wskazuje Michał Paweł Markowski, hermeneutyka obejmuje trzy podstawowe znaczenia. Po pierwsze, jest to hermeneutyka techniczna, obejmująca hermeneutykę... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 1 + 5 =
Ostatnio komentowane
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07
A jeśli trójkąt równoramienny jest jednocześnie prostokątny to który bok jest domy�...
• 2024-11-17 07:46:27
przegralem nnn do tego artykulu
• 2024-11-16 13:50:26