Postmodernizm jest zbiorem różnorodnych nurtów myślenia, filozofii oraz koncepcji artystycznych, których zasadnicza cecha sprowadza się do tego, że zaistniały one „po” modernizmie, czyli po nowoczesności. Kierunki te zwykle sytuują się w opozycji do modernizmu, ale jednocześnie przetwarzają, bądź wykorzystują jego elementy.
Postmodernizm powstał na gruncie europejskim, a jego początki przypadły na lata 1966-1968. Termin ten po raz pierwszy pojawił się u francuskiego filozofa Jeana-Francoisa Lyotarda w dziele pt.: „Kondycja ponowoczesna”. W sensie filozoficznym i światopoglądowym postmodernizm oznacza krytykę myślenia, które legło u podstaw szeroko rozumianego modernizmu, czyli przede wszystkim tradycji oświecenia, właściwych mu racjonalizmu i idei postępu. To właśnie wówczas zrodziły się bowiem „wielkie narracje” opisujące świat, przede wszystkim zaś obiektywne koncepcje historii jako procesu w pełni poznawalnego, odbywającego się wedle określonych reguł. Ich przejawem była dialektyka Hegla, a następnie marksizm – największa narracja XX wieku.
Słynny „koniec historii” ogłoszony przez Lyotarda i Jurgena Habermasa odnosi się więc głównie do zakwestionowania ideologicznego dyskursu o dziejach. Innymi słowy, postmodernizm odżegnuje się od możliwości odkrycia jakiejś logiki dziejów, widząc w takiej praktyce przejaw totalizmu. Kres historii oznacza więc kres wszelkich systemów wartości rozumianych jako jedynie słuszne. Ideowym patronem postmodernizmu jest w tym sensie Fryderyk Nietzsche, który jako pierwszy podważył możliwość dotarcia do obiektywnej prawdy twierdząc, że „nie ma faktów, są tylko interpretacje”.
Zasadniczymi cechami postmodernizmu jako filozofii i światopoglądu są zatem antyesencjalizm, a także podważenie kategorii postępu, co przekłada się na przeświadczenie, że o świecie nie da się powiedzieć nic nowego, można jedynie przetwarzać w nieskończoność istniejące idee. Głównym nurtem postmodernizmu filozoficznego na gruncie amerykańskim są poststrukturalizm i dekonstrukcja, a więc myśl Jacquesa Derridy, Michela Foucaulta, Rolanda Barthesa, Julii Kristevej i Paula de Mana.
Ważną rolę w obrębie koncepcji postmodernistycznych odgrywa również Hayden White i Nowy Historycyzm. Zarówno White, jak i Nowy Historycyzm kwestionują kategorię sensu dziejów i podkreślają niemożność odkrycia „historycznej prawdy”. Historia jest tu bowiem rozumiana albo jako zwykła opowieść (tekst) rządząca się regułami retorycznymi (White) albo jako opowieść osadzona w określonym kontekście kulturowym, którego nie sposób odtworzyć.