Józef Tischner urodził się w 1931 roku w Starym Sączu. Szkołę średnią ukończył w Nowym Targu. Następnie podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak po roku porzucił je dla teologii, którą ukończył w 1955 roku. Uczył się również w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej.
Został wyświęcony na kapłana w 1955 roku. Potem kontynuował naukę na warszawskiej Akademii Teologii Katolickiej oraz na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1963 roku obronił rozprawę doktorską o filozofii Edmunda Husserla pod kierunkiem Romana Ingardena. Wkrótce uzyskał stypendium zagraniczne i wyjechał do Leuven. W 1974 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego Akademii Teologii Katolickiej.
Od początku lat 80. pełnił ważne funkcje: był dziekanem Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej, współzałożycielem i prezesem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu oraz członkiem Collegium Invisibile.
Zmarł w 2000 roku w Krakowie.
Józef Tischner - charakterystyka poglądów
Józef Tischner był wybitnym filozofem, etykiem, profesorem akademickim i autorytetem moralnym. Jego poglądy filozoficzne miały charakter personalistyczny, a więc w centrum myśli Tischnera znajdowała się godność i szczęście osoby ludzkiej ujmowanej w perspektywie metafizycznej.
Filozofia myśliciela była mocno osadzona w fenomenologii, szczególnie w kwestii rozumienia etyki. Tischner nawiązywał do fenomenologicznej teorii wartości Maxa Schelera („Myślenie według wartości”, „Etyka wartości i nadziei”). Jednocześnie etykę postrzegał przez pryzmat spotkania z drugim człowiekiem, doświadczenia Innego. Rozważania te przyczyniły się do zbliżenia Tischnera do filozofii dialogu (zwłaszcza do dzieł Emmanuela Levinasa) i filozofii dramatu („Filozofia Dramatu”, „Spór o istnienie człowieka”).
Wszystkie wartości właściwie człowiekowi (wolność, świadomość, myślenie) rodzą się według Tischnera w spotkaniu z drugim człowiekiem. Jednocześnie zło również powstaje w relacji międzyludzkiej. Ponadto człowiek jest w filozofii Tischnera istotą dramatyczną (niejako postacią dramatu), ma świadomość, że może wybrać zbawienie lub potępienie. Religia i moralność według Tischnera wzajemnie się dopełniają i umacniają.
Myśliciel zajmował się również etycznymi konsekwencjami totalitaryzmu, był autorem słynnej koncepcji „człowieka zsowietyzowanego” („Homo sovieticus”). Starał się uczestniczyć w debacie publicznej po 1989 r., wskazując na moralne zagrożenia i konieczność refleksji nad istotą wolności („Nieszczęsny dar wolności”).
Bardzo ważną częścią jego życia i działalności stanowiły też związki z Podhalem, gdzie ksiądz Tischner odnalazł niesłabnące źródło inspiracji, również filozoficznych, czego efektem była jego słynna „Historia filozofii po góralsku”.