W swoim eseju Józef Tischner twierdzi, że sztukę może sprawnie funkcjonować tylko wtedy, gdy między artystą a odbiorcą zapanują odpowiednie relacje. Artysta powinien dbać o kontakt ze społeczeństwem, współpracować ze swoją publicznością, ponieważ jej obecność warunkuje właściwy kształt sztuki. Najważniejszą jej cechą jest popularność, a ta może zaistnieć jedynie dzięki prawidłowej relacji między tworzącym i interpretującym.
Józef Tischner wyjaśnia czytelnikowi rolę sztuki – uważa, że powinna ona tłumaczyć potrzeby ludzkie i stanowić remedium na trudy jego życia. Sztuka stanowi wyraz wolności ducha artysty i twórczej myśli człowieka. Tylko w przypadku swobody jednostki może dojść do prawidłowo przebiegającego procesu twórczego. Natchnienie może nastąpić jedynie przy pełnej wolności umysłu. Wyraża się ono w akcie tworzenia.
Sztuka według autora nie stoi ponad wartościami moralnymi, ale jest ściśle związana z etyką, z prawdą, szczerością, dobrem i pięknem.
Tischner podkreśla, że nie powinno się dzielić artystów na kategorię, oddzielać dobrych od złych. Efekt aktu twórczego może mieć różne kształty, a każdy człowiek posiada swoją indywidualną wrażliwość, odbiera sztukę w odmienny sposób.
Najważniejszym przesłaniem eseju jest przekonanie, że sztuka nie może powstawać pod przymusem ideologicznym. Musi wynikać bezpośrednio z natchnienia pochodzącego z wolności twórczej. Twórczość będzie nieetyczna, jeśli będzie dostosowywać się do wymogów określonej grupy odbiorców. To właśnie oznacza wspomniana swoboda sztuki.