Różewicz Lament - interpretacja

„Lament”, podobnie jak inny wiersz poety – „Ocalony”, powstał w wyniku głęboko bolesnego przeżycia przez Różewicza okresu wojny. Bardzo charakterystyczna dla tej poezji jest refleksja nad kondycją człowieka, któremu udało się fizycznie przetrwać, ale który przegrał duchowo i emocjonalnie.

"Lament" - interpretacja

Interpretacja tytułu

Dla analizy i interpretacji niezwykle istotny jest w przypadku „Lamentu” tytuł. Lament określa gatunek literacki i – poprzez to – sytuacje liryczną. Poeta poprzez jego użycie uzyskuje nastrój podniosłego wyznania. Nie jest to jednak liryka patosu.

Interpretacja treści

Młody wiek podmiotu lirycznego został skontrastowany w „Lamencie” z tragedią wojenną:

(...) Nie jestem młody
niech was smukłość mego ciała
nie zwodzi
ani tkliwa biel szyi
ani jasność otwartego czoła
ani puch nad słodką wargą (...).

Przeżycia podmiotu są tak silne, że nawet przyjmuje on na siebie winę za popełnione zbrodnie („zamordowałem człowieka”). Dlaczego? Jeśli jest się obecnym i biernym, gdy czynione jest zło, działa ono w ten sposób, że wciąga obserwatora w krąg swojego oddziaływania, dotyka go, czyniąc współwinnym. Dlatego podmiot podkreśla, że czuje się wbrew swojej woli wykorzystany przez zło, czuje się jego narzędziem („jestem narzędziem/ tak ślepym jak miecz/ w dłoni kata”). U źródeł owego poczucia winy leży przekonanie, że można było coś zrobić, próbować zapobiec złu. Niestety tak się nie stało.

Jak działa zło na, nie z własnej woli, obserwatora tragedii? Postarza go, czyni bliższym śmierci, pomimo młodego wieku, wydziedzicza z kultury. Jak bowiem móc nadal uważać się za spadkobiercę św. Franciszka, Achillesa, Hektora, kiedy biernie przyglądało się ludzkiemu cierpieniu? Oczywiście, można te wyrzuty sumienia uznać za absurdalne i nieuzasadnione, ponieważ w rzeczywistości żaden przeciętny człowiek nie był wstanie powstrzymać wojennego okrucieństwa. Poczucie winy nie daje jednak spokoju podmiotowi lirycznemu.

Interpretacja zakończenia

Wiersz kończy się odwróconym Credo:

(…) Nie wierzę w przemianę wody w wino
nie wierzę w grzechów odpuszczenie
nie wierzę w ciała zmartwychwstanie.

Podmiot wyznaje, że nie wierzy w żadną z prawd wiary, bo czy może oczekiwać odpuszczenia grzechów, skoro dotknęło go tak radykalne zło? Ostatnie wersy można też traktować jako deklarację zupełnej niewiary poety w rzeczywistość nadprzyrodzoną, skoro Bóg nie zareagował wtedy, gdy człowiek najbardziej go potrzebował.

Polecamy również:

  • Kartoteka - streszczenie

    Tekst „Kartoteki” jest zbiorem luźno powiązanych ze sobą rozmów, jakie prowadzą pojawiające się na scenie dramatu osoby. Niektóre z nich to osoby z teraźniejszości, inne pochodzą z przeszłości Bohatera. Główny Bohater to człowiek w nieokreślonym wieku – raz jest małym... Więcej »

  • Ocalony - interpretacja i analiza wiersza

    Utwór „Ocalony” powstał pod wpływem wojennych doświadczeń Tadeusza Różewicza. Jako młodemu człowiekowi przyszło mu się zmierzyć z okropnościami trudnymi do wyobrażenia: obozy koncentracyjne, komory gazowe, dzielenie ludzi ze względu na rasę i eliminowanie ich ze względu na pochodzenie. Więcej »

  • Prawa i obowiązki - interpretacja i analiza wiersza

    „Prawa i obowiązki” to kolejny wiersz Tadeusza Różewicza, którego powstanie można łączyć z doświadczeniami wojennymi poety. Uzasadnione jest przypuszczenie, że opisana zmiana postawy światopoglądowej dokonała się właśnie pod ich wpływem. W pierwszej części utworu podmiot liryczny opisuje... Więcej »

  • Warkoczyk - interpretacja i analiza wiersza

    Wiersz pt.: „Warkoczyk” powstał pod wpływem wrażeń wyniesionych z pobytu poety w muzeum w Oświęcimiu. Do dzisiaj napawa ono odwiedzających grozą i smutkiem, jednak zaraz po wojnie każda wizyta w tym miejscu kaźni była jeszcze bardziej dramatyczna. Muzeum utworzono w 1947 roku, zaledwie dwa lata po... Więcej »

  • List do ludożerców - interpretacja i analiza

    Wiersz „List do ludożerców” powstał w wyniku obserwacji funkcjonowania społeczeństwa w Polsce komunistycznej. Tadeusz Różewicz dostrzegał wówczas, że oprócz represji nakładanych przez system, istniało w społeczeństwie egoistycznie nastawienie przede wszystkim na prywatne... Więcej »

Komentarze (1)
Wynik działania 5 + 3 =
komenciara
2016-04-24 16:00:36
jest superandzki
Ostatnio komentowane
nic nie rozumim
• 2025-03-11 20:47:40
dzięki
• 2025-03-10 15:14:41
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01