List jest jednym z najstarszych gatunków literackich, eksploatowanym na szeroką skalę w starożytności, zmodyfikowanym w Biblii i stale obecnym w późniejszych epokach bądź to jako samodzielna forma wypowiedzi, bądź jako element wpleciony w szerszą narrację. W sensie ogólnym stanowi on pisemną wypowiedź skierowaną przez nadawcę do jasno sprecyzowanego, określonego najczęściej z góry adresata w postaci osoby prywatnej lub szerszej grupy występującej jako adresat zbiorowy. Zarówno sztukę pisania listów, jak i gatunek wykształcony na podstawie listów jako pojedynczych artefaktów, nazywa się epistemografią.
Już w czasach antycznych list stał się formą dzielenia się przemyśleniami natury estetycznej, filozoficznej, czy religijnej, stąd też ze sfery prywatnej awansował do roli istotnego gatunku piśmiennictwa beletrystycznego. W epoce baroku bardzo chętnie używali go przede wszystkim filozofowie, wymieniając rozmaite refleksje między sobą nawzajem, jak również formułując w postaci fikcyjnego listu przemyślenia skierowane do ogółu. Taką techniką posługiwał się np. Blaise Pascal, ujmując analizę zajmującego go aktualnie tematu w ramy listu, którego rzeczywistym adresatem był sam autor.
Listy pojawiały się również jako element składowy barokowych powieści i pamiętników, zaś jako forma autonomiczna znalazły najdoskonalszą realizację w postaci „Listów do Marysieńki” autorstwa Jana Sobieskiego, późniejszego króla Polski. Dzieło stało się kroniką miłości dwojga uwikłanych w historię i towarzyskie konwenanse ludzi, których znajomość rozpoczęła się od niewinnego flirtu, a zakończyła głośnym i długo wyczekiwanym przez zakochanych ślubem.
List jako gatunek literacki - definicja, cechy, przykłady
Polecamy również:
-
Sonet (włoski i francuski) - definicja, cechy, przykłady
Sonet to gatunek poetycki charakteryzujący się kunsztowną kompozycją. Wiersz składa się z czternastu wersów zgrupowanych w cztery strofy: dwa tetrastychy i dwie tercyny. Zwrotki czterowersowe mają charakter opisowy, zaś trzywersowe – refleksyjny. Pierwsza strofa przedstawia temat utworu, druga odnosi... Więcej »
-
Carmen figuratum - definicja, cechy, przykłady
Carmen figuratum jest formą liryczną o układzie graficznym naśladującym kształt przedmiotu, który ma opisywać. Gatunek ten posiadał rozmaite odmiany, stąd też wielość jego alternatywnych określeń: wiersz obrazkowy, wiersz figuralny, emblem verse, shaped poem, czy technopegnion. Poprzez zestawienie formy... Więcej »
-
Emblemat - definicja, cechy, przykłady
Emblemat jest gatunkiem łączącym formę plastyczną z literaturą, powstałym i cieszącym się największą popularnością w XVI i XVII wieku. Składa się on zawsze z formy graficznej (ryciny, obrazka) przedstawiającego scenę alegoryczną, która opatrzona jest dwoma elementami literackimi: inskrypcją (sentencją)... Więcej »
-
Erotyk - definicja, cechy, przykłady
Erotyk jest utworem lirycznym o tematyce miłosnej – źródłosłów dla nazwy gatunku stanowi greckie wyrażenie „erôtikós” oznaczające miłość zmysłową. Podmiotem lirycznym był tu człowiek zakochany, często nieszczęśliwie, kierujący wypowiedź do obiektu swoich uczuć w formie... Więcej »
-
Pamiętnik - definicja i przykłady
Pamiętnik jako gatunek literacki zyskał ogromną popularność w piśmiennictwie staropolskim XVII wieku ze względu na przemiany społeczne, które pomnożyły ilość osób piśmiennych dzięki działalności kolegiów jezuickich realizujących misję kontrreformacji – edukacja stała się wtedy dostępna... Więcej »