Biografia Pascala - biografia

Blaise Pascal urodził się 19 czerwca 1623 roku w Clermont w środkowej Francji jako jedno z trojga dzieci miejscowego sędziego. Po śmierci matki w 1626 roku rodzina przeniosła się do Paryża, gdzie Blaise otrzymał edukację z rąk własnego ojca – znakomitego matematyka i erudyty, po którym odziedziczył niezwykły talent logiczny i niepowstrzymany pęd do pogłębiania swej wiedzy. Już jako nastolatek studiował pisma starożytnych uczonych, jak i uzyskał prawo do uczestniczenia w dysputach organizowanych przez jezuitę Marina Mersenne'a; na jednej z nich młody Pascal poznał Kartezjusza, którego myśl i system filozoficzny miał kontynuować w swoich dojrzałych pracach.

W 1638 roku, na skutek machinacji podatkowych związanych z wojną trzydziestoletnią, majątek Pascalów znacznie stracił na wartości, przeciwko czemu ojciec filozofa – Étienne – wyraził zdecydowany sprzeciw. Został za to wydalony z Paryża, ale niedługo potem starania jednej z jego wpływowych przyjaciółek zapewniły mu powrót do stolicy i objęcie stanowiska królewskiego komisarza podatków w Rouen. Aby ułatwić ojcu skomplikowane kalkulacje Blaise skonstruował wtedy pierwszą maszynę liczącą zwaną od jego nazwiska Pascaliną, która co prawda nigdy nie weszła do masowej produkcji ze względu na swój skomplikowany mechanizm, ale zainspirowała datowane na kilka wieków później pierwsze dokonania informatyczne. Podobnej wagi osiągnięcia w dziedzinie matematyki i logiki przyniosły również późniejsze lata, kiedy to młody naukowiec opracował działania leżące u podstaw, np. rachunku podobieństwa, czy rachunku różniczkowego.

W tym okresie rozpoczęły się bardzo poważne problemy zdrowotne Pascala spowodowane skomplikowaną chorobą układu nerwowego. Przez lata zaniedbywana przez niekompetencję małomiasteczkowych lekarzy dolegliwość stale pogłębiała się, doprowadzając w 1647 roku do ataku zakończonego częściowym, przejściowym paraliżem. Nieodłączne towarzystwo cierpienia miało znacząco wpłynąć na sposób postrzegania i opisywania świata przez młodego filozofa, czyniąc go jednocześnie dosyć wrażliwym na kwestie religijne. Pascal zapoznał się wówczas z jansenizmem, którego teorie doprowadziły do czegoś w rodzaju nawrócenia, jak się okazało – dosyć krótkotrwałego.

W 1651 roku zmarł ojciec badacza, pozostawiając kluczowe decyzje w sprawach majątku w rękach Blaise’a. Młody mężczyzna rzucił się wówczas w wir romansów i bali, których serię przerwało dopiero dosyć trudne położenie finansowe, w jakim znalazł się po wypłaceniu obu siostrom należnej im części majątku. Definitywny kres temu etapowi jego życia miało przynieść widzenie, jakiego Pascal doświadczył pod koniec 1654 roku, prawdopodobnie na skutek silnego wzburzenia po wypadku drogowym, z którego dwa tygodnie wcześniej cudem uszedł cało. Swój mistyczny sen o Wielkim Bogu spisał w dosyć chaotycznym, bardzo emocjonalnym „Memoriale”, jaki miał podobno nosić przy sobie aż do końca życia.

Mistyczną wiarę Pascala utwierdziło cudowne uzdrowienie jego siostrzenicy, jakiego stał się świadkiem podczas mszy w kaplicy Port-Royal w marcu 1657 roku. Efektem przemiany duchowej filozofa miały stać się „Myśli” – najbardziej cenione, choć nigdy nieukończone dzieło Pascala składające się z luźnych refleksji połączonych w (mniej więcej) spójną całość.

W ostatnim etapie życia myśliciela – od ok. 1659 roku – jego choroba przybrała na sile, Pascal konsekwentnie odmawiał jednak pomocy lekarskiej uznając cierpienie za naturalnego towarzysza osoby wierzącej. Zmarł w paryskim szpitalu 18 sierpnia 1662 roku, do końca pozostając pokornym wobec wyroków Wielkiego Boga.

Kopia obrazu Françoisa II Quesnela wykonanego dla Gérarda Edelincka w 1691