Historia
Obrady Okrągłego Stołu były wynikiem szeregu zmian, do jakich doszło w Polsce w ciągu całej dekady lat 80. Geneza tego wydarzenia sięga więc sierpnia 1980 roku i powstania NSZZ Solidarność, której pomimo wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1980 roku komunistom nie udało się zniszczyć. Związek został wprawdzie zdelegalizowany, jednak jego działalność przeniosła się do podziemia.
Głównym organem podziemnej Solidarności była Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność” z przewodniczącym Zbigniewem Bujakiem. Z kolei Lech Wałęsa utworzył Tymczasową Radę NSZZ „Solidarność”, a następnie na wpół legalny organ kierowniczy tych organizacji – Krajową Komisję Wykonawczą NSZZ „Solidarność”.
W obliczu narastającego kryzysu gospodarczego pod koniec lat 80. Polska znalazła się na skraju bankructwa. W tej sytuacji wybuchły strajki, między innymi w Stoczni Gdańskiej, w Stalowej Woli, Nowej Hucie.
Władze zaproponowały porozumienie, w obliczu którego zawieszono protesty. W rozmowach w Magdalence ustalono konieczność stworzenia Okrągłego Stołu. W listopadzie 1988 roku odbyła się telewizyjna debata Lecha Wałęsy i Alfreda Miodowicza (szefa OPZZ). Zapowiedziano na niej obrady Okrągłego Stołu.
Rozmowy te toczyły się od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 roku. Obrady dotyczyły trzech dziedzin: gospodarki i polityki społecznej, reform politycznych i pluralizmu związkowego. Oprócz strony rządowo-kolalicyjnej i solidarnościowej brali w nich udział również przedstawiciele Kościoła katolickiego.
Postanowienia
Do najważniejszych postanowień Okrągłego Stołu należało ogłoszenie częściowo wolnych wyborów (tak zwanych kwotowych), w których opozycja mogła zdobyć maksymalnie 35 % mandatów poselskich, a 65 % PZPR, SD i ZSL. Następnie uzgodniono utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów, ustanowienie urzędu Prezydenta wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6 lat, rejestrację Solidarności. Zniesiono monopol państwa w dziedzinie mediów, dzięki czemu odrodził się niezależny „Tygodnik Solidarność”, a także powstała „Gazeta Wyborcza”. Ustalono także konieczność przeprowadzenia reform gospodarczych i w zakresie polityki społecznej.
Znaczenie
Obrady Okrągłego Stołu okazały się prostą drogą do obalenia komunizmu w Polce. W wyniku czerwcowych wyborów Solidarność uzyskała 35 % miejsc w Sejmie i 100% miejsc w Senacie, a ponadto zawiązała koalicję z SD i ZSL, uniemożliwiając stworzenie komunistycznego rządu Czesławowi Kiszczakowi. Efektem tego było powołanie na premiera Tadeusza Mazowieckiego i stworzenie rządu koalicyjnego, który oznaczał koniec Rzeczpospolitej Ludowej.