Główną bohaterką powieści Gaardera jest Zofia Amundsen – nastolatka pochodząca z Norwegii. Dziewczyna prowadzi dość zwyczajny tryb życia do momentu, w którym otrzymuje tajemnicze listy dotyczące istoty filozofii i historii dziejów. Równie tajemniczo otrzymuje kartki z życzeniami urodzinowymi oraz przesyłki adresowane do, nieznanej jej, Hildy (obie osoby mają urodziny w tym samym dniu w roku).
Dzięki filozoficznej korespondencji Zofia zgłębia tajniki filozofii, a wkrótce poznaje nadawcę listów. Jest nim Alberto Knox, który wprowadza bohaterkę w coraz bardziej zaawansowaną wiedzę, charakteryzuje poszczególnych myślicieli (m.in. Sokratesa, Platona i Arystotelesa, a także Demokryta) i nurty filozoficzne. Jego wykłady obejmują wszystkie epoki historyczne po kolei. Dziewczyna odkrywa chrześcijańskich świętych (św. Augustyn, św. Akwiniasz), ale także nauki Kartezjusza, Johna Locke’a i Davida Hume’a. W tym czasie zastanawia się również dlaczego otrzymuje wiadomości, które skierowane są do niejakiej Hildy.
Tymczasem Hilda otrzymuje od swojego ojca książkę, w której zostają opisane losy Zofii i Knoxa – mężczyzna napisał tę książkę samodzielnie, specjalnie na urodziny córki. Hilda dowiaduje się jak Zofia i Alberto dowiadują się, że zostają bohaterami książki, którą trzyma w rękach.