Intelektualizm etyczny
Najistotniejszym elementem poglądów Sokratesa były twierdzenia o charakterze moralnym. Uważa się, że jest on twórcą etyki. W centrum filozoficznego systemu znajduje się tu pojęcie uniwersalnej cnoty. Sokrates jako pierwszy wyodrębnił wartości moralne, a cnota znalazła się na szczycie hierarchii. Filozof uważał, że dla cnoty warto poświęcić wszystko, łącznie z życiem. Mamy tu więc do czynienia z prymatem ducha nad materią. Cnota ma konkretne skutki: zawsze jest pożyteczna i prowadzi do szczęścia.
Ponadto Sokrates prezentował stanowisko intelektualizmu etycznego, zgodnie z którym istnieje ścisły związek pomiędzy dobrem i rozumem. Zło wynika tylko i wyłącznie z niewiedzy, zaś poznanie dobra rodzi w człowieku pragnienie jego czynienia. W zakresie etyki Sokrates jest twórcą pojęcia daimonionu, czyli wewnętrznego głosu, który podpowiada istocie ludzkiej co jest dobre, a co złe.
Metodologia wiedzy
Sokrates uważał, że do wiedzy, która zapewnia człowiekowi postępowanie zgodne z moralnością dochodzi się metodą dwuetapową. Pierwszym stadium jest obalenie twierdzeń fałszywych, które polega na doprowadzeniu ich do absurdu. Najważniejszy efekt tego etapu to uświadomienie sobie własnej niewiedzy. Sokrates jest autorem słynnego powiedzenia „Scio me nihil scire” („Wiem, że nic nie wiem”). Drugi etap polega zaś na dochodzeniu do prawdy za pomocą rozumowania indukcyjnego, czyli przebiegającego od ogółu do szczegółu.
Według Sokratesa metodą tą można dojść do prawdy pewnej i uniwersalnej. Sokrates odróżniał się więc od poprzedzających go sofistów przede wszystkim zanegowaniem relatywizmu. Wywarł on ogromny wpływ na całą filozofię europejską. Bezpośrednio z jego poglądów korzystał przede wszystkim Platon, a za jego pośrednictwem Arystoteles.