Platon był greckim filozofem, Ateńczykiem. Jego twierdzenia stoą u podstaw idealizmu i racjonalizmu. Dowiedz się więcej!
Platon - idealizm
Najważniejszą cechą filozofii Platona jest idealizm, to znaczy przekonanie, że świat składa się z przedmiotów realnych i ich idei. Idee są rzeczywiste, wieczne i zawsze zachowują wyższość nad tym, co realne. Innymi słowy, Platon uważał, że to świat idei ma charakter pierwotny, a byt widzialny jest tylko jego niedoskonałym odbiciem. Filozof był przekonany o dualnym charakterze bytu (jego dwoistości). Świat dzieli się zatem na materię i ducha. Został stworzony przez Demiurga i ma określoną celowość. Człowiek składa się natomiast z ciała i nieśmiertelnej duszy. Duch pełni funkcję nadrzędną wobec fizyczności i w przeciwieństwie do niej jest wieczny (zagadnieniom duszy poświęcił Platon przede wszystkim „Fedona”).
Idealistyczny dualizm Platona zaznacza się również w dziedzinie poznania. Uważał on bowiem, że dzieli się ono na poznanie zmysłowe, które jest złudne i rozumowe. To drugie zapewnia dotarcie do idei, ponieważ składa się z dwóch etapów: myśli dyskursywnej i intuicji. Człowiek najpierw zatem używa zmysłów, potem rozumu, a na końcu intuicji, która doprowadza go do wiedzy najwyższej.
Triada platońska i idea miłości
W dziedzinie etyki Platon uważał, że celem człowieka powinna być realizacja idei dobra, do której prowadzą dobra realne. Utożsamiał on jednak dobro z pięknem i prawdą. Połączenie to nosi nazwę triady platońskiej. W centrum hierarchii dóbr znajduje się miłość, której Platon poświęcił jeden ze swoich najsłynniejszych dialogów – „Ucztę”.
Potoczne utożsamianie „miłości platonicznej” ze związkiem nieskonsumowanym jest błędne. U Platona miłość zostaje bowiem mocno naznaczona fizycznością, ale ma ona określoną funkcję. Służy mianowicie dotarciu do idei miłości, czyli „miłości samej w sobie”.
Nauka o państwie Platona
Dwa istotne dialogi, „Państwo” i „Prawa”, Platon poświęcił teorii polityki. Stworzył koncepcję państwa idealnego, czyli społecznej utopii. Co ciekawe, filozof postulował wypędzenie z takiego kraju poetów, ponieważ przyczyniają się oni do pobudzania ludzkiej niestałości. Władcami idealnego państwa powinni zostać filozofowie. Musi być ono podporządkowane realizacji jednego celu, opierać się na wiedzy i składać się z trzech stanów: rządzących, strażników i rzemieślników. W kraju takim ma panować ustrój komunistyczny.
Poglądy estetyczne Platona
Platon jest twórcą pojęcia poetyckiego „szału”, który ogarnia artystę w chwili tworzenia. Stworzył on koncepcję wieszcza, czyli osoby wybitnej i działającej pod wpływem duchowego natchnienia. Z drugiej strony filozof uważał, że najważniejszym celem sztuki jest naśladownictwo i że sztuka jest zawsze gorszą kopią oryginału. Zapoczątkował więc dwie sprzeczne estetyki: naturalizm i mistycyzm.