Który skrzywdziłeś - interpretacja i analiza wiersza

Wiersz powstał na emigracji, w roku 1950. Przewrotnie wykorzystując formę stosowaną często w poezji panegirycznej (regularny jedenastozgłoskowiec, specyficzne słownictwo, podniosły nastrój i bezpośredni zwrot do adresata), Miłosz napisał utwór, który nie jest w żadnym momencie pochwałą, ale bezpośrednim ostrzeżeniem dla władcy.

Wiersz „Który skrzywdziłeś” odczytuje się na ogół w kontekście systemu totalitarnego, w którym jednostka jest ściśle podporządkowana władzy w każdym aspekcie swojego życia – skutkuje to długą listą nadużyć. Przesłanie wynikające z utworu Miłosza nie ogranicza się jednak do konkretnych realiów politycznych, lecz stanowi przestrogę dla każdego, kto dopuszcza się zła. Nikt nie jest tak potężny, by mógł łamać podstawowe prawa człowieka. Nawet jeśli uniknie kary w życiu doczesnym, oceni go historia. Miłosz przestrzega: „poeta pamięta”. Słowa te brzmią jak groźba.

Osoby, które dzierżą władzę, często czują się bezkarne. Są zadufane w sobie, nie liczą się z dobrem prostych ludzi, gotowe są poświęcić komfort, a nawet życie jednostek dla własnego interesu. Możni tego świata, otoczeni przez pochlebców, sądzą, że funkcjonują ponad prawem. Tak jednak nie jest, co dobitnie potwierdzają słowa:

(…) Choćby przed tobą wszyscy się skłonili/ Cnotę i mądrość tobie przypisując,/ Złote medale na twoją cześć kując,/ Radzi że jeszcze jeden dzień przeżyli,/ Nie bądź bezpieczny (…).

Autor, wpisując utwór w konwencję dworską, odwołuje się do dworskich realiów – stąd owa gromada błaznów i pochlebców. Jednak ów władca, do którego poeta kieruje swoje ostrzeżenie, to każdy, kto źle sprawuje władzę, traktując ją jak przywilej, a nie służbę.

W drugiej części utworu została określona przez Miłosza rola poety, który jest świadkiem i kronikarzem. Poeta pamięta i zapisuje prawdę. Nie należy do grona pochlebców, nazywa rzeczy po imieniu, nie myli dobra ze złem. To on jest najgroźniejszym wrogiem niesprawiedliwości. „Możesz go zabić – narodzi się nowy” – poeta jest zwykłym obywatelem, można go poświęcić jak wielu innych, jednak poezja jest nieśmiertelna. Nie można zabić sztuki, zawsze znajdą się kolejni artyści, mający odwagę głosić prawdę.

Wieczne potępienie, jakie czeka despotę, to kara gorsza niż haniebna śmierć: „Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy/ I sznur i gałąź pod ciężarem zgięta” – lepiej popełnić samobójstwo, niż mieć na sumieniu ludzką krzywdę i cierpienie. Słowa Miłosza są niezwykle gorzkie, mocne i jednoznaczne.

Polecamy również:

  • Dar - interpretacja i środki stylistyczne w wierszu

    Tytuł wiersza Czesława Miłosza jest bardzo znaczący. Skoro stan doświadczany przez podmiot jest darem, oznacza to, iż wydarzenie to wyróżnia się swoją szczególnością – znaczeniem, drogocennością. odmiot liryczny wyznaje, że pracował w ogrodzie. Nie jest to miejsce przypadkowe. Więcej »

  • Zaklęcie - interpretacja i analiza wiersza

    Miłosz pisał „Zaklęcie” na emigracji, w Stanach Zjednoczonych. Utwór jest swoistą przemową przypisującą rozumowi najznakomitsze zalety. To liryka pośrednia opisowa. Więcej »

  • Tak mało - interpretacja i analiza wiersza

    „Tak mało” to wyznanie człowieka doświadczonego, który ma poczucie, że jego życie dobiega końca. Wiersz jest rodzajem podsumowania i rozrachunku z własnym życiem. Dominuje tu poczucie przemijania, podkreślane przez powtórzenia słów: „krótkie”, „tak mało”. Więcej »

  • Piosenka o porcelanie - interpretacja i analiza wiersza

    Wiersz pochodzi z roku 1947 i powstał w Stanach Zjednoczonych, kiedy artysta przebywał na emigracji. Wbrew temu, co zapowiada tytuł, utwór nie porusza lekkiej i przyjemnej tematyki, poświęcony jest bowiem refleksji na temat wojennych zniszczeń. Więcej »

  • Czesław Miłosz Traktat moralny - interpretacja

    Tytuł utworu doskonale oddaje jego treść i formę. Posługując się wierszem (regularnym dziewięciozgłoskowcem), poeta dokonuje wykładni swoich przekonań na temat etyki. Utwór rozpoczyna się szeregiem pytań: „Gdzież jest poeto o c a l e n i e ? Czy coś ocalić może ziemię? Cóż dał tak zwany świt... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 4 =
Ostatnio komentowane
ess
• 2024-12-04 18:43:47
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
nie jaja nie
• 2024-11-30 20:37:38
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07