Karol Wojtyła swoje pierwsze utwory poetyckie pisał już w gimnazjum, jednak wiersze nie zachowały się. Debiutował w 1946 roku „Pieśnią o Bogu ukrytym” na łamach „Głosu Karmelu” – wiersz ukazał się anonimowo. Kolejne utwory ukazywały się w latach 50. na łamach pism katolickich, m.in. „Tygodnika Powszechnego”.
Jego młodzieńczy tom wierszy pt.: „Renesansowy psałterz” wskazuje na inspiracje Biblią i polską poezją epoki renesansu, szczególnie twórczością Jana Kochanowskiego. Później autor, posługujący się pseudonimami Andrzej Jawień, Piotr Jasień, a po 1961 roku także Andrzej Gruda, skłaniał się w stronę poezji romantycznej. Wyraźna jest jego fascynacja dziełami Juliusza Słowackiego i Cypriana Kamila Norwida. W „Psałterzu – księdze słowiańskiej” znalazł się m.in. „Nad twoją białą mogiłą” – wiersz poświęcony wcześnie zmarłej matce. Zdaniem Wojciecha Natansona objawił się jako „gotowy poeta”, świadomy swoich celów poetyckich i stylu.
Poezja przyszłego papieża cechowała się refleksyjnością i precyzją wypowiedzi. Styl od początku jest powściągliwy, zmierzający do prostoty. Obrazy zawarte w wierszach często mają charakter wizyjny, są mistyczne i tajemnicze. Pisząc do Mieczysława Kotlarczyka w 1939 roku, Karol Wojtyła wyraził się: „Widzisz ja się w tych wierszach po prostu uczę mówić, zanim zacznę rozmawiać. Zresztą myślę obrazami bardzo teatralnymi”. Charakterystyczna dla tej twórczości jest też swoista muzyczność.
Poematy „Pieśń o Bogu ukrytym” i „Pieśń o blasku wody” dotyczą wewnętrznych przeżyć człowieka obcującego z tajemnicą bytu. Tajemnica ta objawia się w kontakcie z naturą i w modlitwie. Analiza aktów poznawczych została zawarta także w utworze zatytułowanym „Myśl jest przestrzenią dziwną”. Bohaterką tego tekstu jest właśnie myśl, intelekt człowieka rozumiany jako niezwykły dar. Z kolei w poemacie „Kamieniołom” Wojtyła rozważa zagadnienie pracy, widoczne są tutaj wpływy Norwida. Tematyka ta powraca potem w książce „Osoba i czyn”.
Jan Paweł II zaniechał twórczości poetyckiej – jako poeta zamilkł na ćwierć wieku. Po 25 latach wydał „Tryptyk rzymski”. Dzieło to ma charakter osobisty. Kardynał Franciszek Macharski powiedział, że za sprawą tego tomu papież „raz jeszcze staje, jak w oknie na Franciszkańskiej”.
Poezja była dla Karola Wojtyły sposobem na wyrażenie tego, co nie do wypowiedzenia. Marek Skwarnicki mówił:
(…) On się czuł poetą. Tłumaczył, że nie ma innego języka, który mógłby zastąpić to, co człowiek chce wyrazić w języku poezji (…).
O ile jego traktaty, encykliki były intelektualne, o tyle poezja Wojtyły ma charakter emocjonalny i osobisty.
Zdaniem Skwarnickiego jest to poezja trudna, szczególnie ze względu na treść. Wojtyła porusza kwestie tożsamości, doświadczeń historycznych, znaczenia kultury antycznej dla współczesnego człowieka i – oczywiście – podstawowych wartości moralnych.