Geneza
Utwór pt. Mury powstał w roku 1978 i szybko stał się hymnem opozycji lat 80., w niedługim czasie przekształconej w „Solidarność”. Jest to w zasadzie tekst piosenki, której wykonanie miało swoja premierę właśnie w tym czasie. Wówczas Jacek Kaczmarski tworzył swój program muzyczny wspólnie z Przemysławem Gintrowskim i Zbigniewem Łapińskim.
Inspiracją do powstania piosenki miał być utwór hiszpańskiego barda pt. L’estaca – pieśń funkcjonowała jako symbol opozycji przeciw rządom generała Franco. Tresć pieśni traktuje o palu, do którego przymocowane są łańcuchy krepujące ludzi. Melodia Murów jest oparta na melodii katalońskiego utworu.
Treść
Pieśń Jacka Kaczmarskiego przedstawia kilka plastycznych obrazów. Najpierw opowiada historię hiszpańskiego pieśniarza, Llouisa Llacha, który śpiewa swój hymn w otoczeniu kilkutysięcznego tłumu. Kaczmarski wspomina jaki wpływ na serca i umysły zgromadzonych miała owa pieśń, jak dodawała im sił i pozwalała dalej żyć w reżimie:
On natchniony i młody był, ich nie policzyłby nikt
On im dodawał pieśnią sił, śpiewał że blisko już świt.
W dalszych obrazach widzimy dzieje pieśni, która została zniekształcona przez nienawistny tłum zmieniając swoja funkcję. Służyła bowiem agresji i wywoływaniu zamieszek. Dawała upust ludzkiej nienawiści. W takich okolicznościach, niegdyś uwielbiany pieśniarz został osamotniony. Staje się obserwatorem rzeczywistości dostrzegającym, że ludzie sami dla siebie zakładają pułapki prowadzące do niewoli. Ci, którzy śpiewali o konieczności zburzenia wszelkich murów i ograniczeń dzielących społeczeństwo, nagle sami zaczęli je wznosić:
A mury rosły, rosły, rosły
Łańcuch kołysał się u nóg...
Przesłanie
Aby pieśń Jacka Kaczmarskiego mogła wybrzmiewać w szeregach „Solidarności” musiała ulec pewnej modyfikacji. Niezmiennie służyła jednak wyrażeniu buntu i niezgody na zastaną rzeczywistość polityczną i ucisk społeczny, a także przynosiła ukojenie i horyzont nadziei na ocalenie dzięki trwającej w społeczeństwie wspólnocie.