Fenomenologia to jeden z najważniejszych dwudziestowiecznych nurtów w filozofii niemieckiej. Jego twórcą był Edmund Husserl, który rozumiał fenomenologię jako teorię poznania i bytu. Dla tego myśliciela była ona filozofią naukową, traktującą o faktach oczywistych, które można poznać za pomocą aktów czystej i biernej świadomości.
Przedmiotem fenomenologii są fenomeny, a więc to, co się objawia świadomości (fenomeny to inaczej przedmioty intencjonalne, niejako przefiltrowane przez świadomość). Poznanie fenomenów powinno być wolne od psychologizmu, który zniekształca prawdę i nie może być zapośredniczone przez żadne medium, np. język (metoda „redukcji fenomenologicznej”). Jest to więc poznanie bezpośrednie. Fenomenologia zdecydowanie odcinała się zatem od empiryzmu, w którym metodą poznania jest doświadczenie oraz od naturalizmu. Przedmiotem poznania według tej filozofii mogą być byty zarówno realne, jak i idealne, jedne i drugie istnieją bowiem obiektywnie, niezależnie od ludzkiej świadomości.
Za podstawowe prawo umysłu uważał Husserl jego intencjonalność, czyli jego wychylenie na zewnątrz, ku przedmiotom poza nim samym. Innymi słowy, świadomość ma charakter intencjonalny, ponieważ zawsze jest świadomością czegoś, nie istnieje sama dla siebie.
Tak jak Husserl postrzegał przedmioty idealne za byty obiektywne, podobnie Max Scheler za obiektywny, czyli istniejący niezależnie od człowieka, uważał system wartości. Scheler stworzył zatem fenomenologiczną teorię etyki. Piękno, prawda czy dobro to wartości, których nie można zakwestionować, ponieważ są one w pełni autonomiczne. Nie jest ważne, czy człowiek będzie miał ich świadomość, akceptował je, czy nie – są one odwieczne i nieredukowalne. W teorii Schelera wartości mają nie tylko obiektywny charakter, ale posiadają również określoną hierarchię. Najważniejsze są więc wartości religijne, następnie: duchowe, witalne i hedoniczne. Dzięki intuicyjnej hierarchii wartości (którą dysponuje człowiek) można dokonywać mądrych życiowych wyborów wiedząc, co jest ważniejsze, a co mniej istotne. Scheler był również twórcą fenomenologii religii.
Najważniejszym przedstawicielem tego kierunku w dziedzinie estetyki był natomiast Roman Ingarden, który zastosował twierdzenia fenomenologii do analizy dzieła literackiego (przede wszystkim analizy jego istnienia i poznawania). Dokonania polskiego filozofa kontynuowała zaś tak zwana Szkoła w Konstancji (Iser, Jauss, Stierle).
