 |
| A.F. Bradley - Mark Twain (1907) |
Mark Twain (a właściwie Samuel Langhorne Clemens) przyszedł na świat 30 listopada 1835 r. w osadzie Florida leżącej w stanie Misouri. Wywodził się z rodziny pochodzenia szkockiego, która – gdy miał już 5 lat – przeniosła się z Floridy do miejscowości Hannibal, leżącej nieco bardziej na północ.
Gdy Mark Twain miał 12 lat, stracił ojca. Z tego względu musiał prędko znaleźć pracę, mogącą zapewnić mu utrzymanie. Początkowo był chłopcem na posyłki, później pracował w drukarni, kształcąc się na zecera. Kiedy udało mu się uzyskać uprawnienia pilota parostatków pływających po Missisipi, zaczął zarabiać w ten właśnie sposób (istnieją nawet przypuszczenia, że jego pseudonim literacki pochodzi właśnie z tego etapu: „Zaznacz dwa”).
Wkrótce przyszły literat wyjechał na zachód, próbując swego szczęścia jako górnik w kopalni srebra oraz poszukiwacz złota. W tym czasie dorabiał także pisząc krótkie artykuły i reportaże do prasy. Niebawem zyskał rozgłos dzięki niedługiemu opowiadaniu „O sławnej skaczącej żabie z Calveras” (1865). Zaczęto powszechnie doceniać jego talent artystyczny, a miejscowe gazety zlecały mu tworzenie coraz większej ilości artykułów.
Kolejne lata były dla Twaina okresem wzmożonych podróży – odwiedzał kolejne stany, gdzie wygłaszał prelekcje. W 1870 r. ożenił się z Olivią Langdon. Para osiadła najpierw w stanie Nowy Jork, a następnie w Connecticut. Okres ten przyniósł intensyfikację pracy literackiej Marka Twaina. Zaprzyjaźnił się on także z Nikolą Teslą, co było wynikiem wielkiej fascynacji literata kwestiami naukowymi.
Następne lata upłynęły pod znakiem ciężkiego kryzysu finansowego, który dotknął Twaina. Pisarz sporo inwestował, głównie w nowinki techniczne i wydawnictwa. W 1893 r. przedsiębiorstwo, którego udziałowcem był Twain, zbankrutowało. Znacznie odcisnęło się to na jego majątku, dlatego musiał wyruszyć w trasę, podczas której odbywały się odczyty jego dzieł. Napisał także kilka nowych pozycji, co pozwoliło mu odbić się od dna.
W 1896 r. zmarła Susy – córka Twaina. Przyczyną jej śmierci było zapalenie opon mózgowych. Twórca bardzo mocno przeżył jej odejście, przypłacając je depresją. Sytuację pogłębiła jeszcze śmierć Oliwii, w 1904 r. Dwa lata później Twain wydatnie przysłużył się swoją pomocą przyjacielowi, który stracił majątek w wyniku trzęsienia ziemi. Założył także klub dla kobiet, które traktował jako „zastępcze” córki.
Niezwykle często cytowana jest wypowiedź Twaina z 1909 r., w której zaznaczył, że przyszedł świat, gdy na niebie widoczna była kometa Halleya. Kolejny raz miała być ona widoczna w 1910 r. Autor podzielił się swoimi przeczuciami, iż odejdzie wraz z nią. Tak też się stało – Mark Twain zmarł z powodu ataku serca dnia 21 kwietnia 1910 r.
Twórca „Przygód Tomka Sawyera” był jednym z najbardziej poważanych i szanowanych amerykańskich literatów. Jego książki sprzedawały się bardzo dobrze, a twórczość trafiała do szerokiego grona odbiorców. W 1907 r. zyskał nawet honorowy doktorat Uniwersytetu Oksfordzkiego, co świadczy o tym, iż ceniono go niemal na całym świecie.
Mark Twain - charakterystyka twórczości
Początkowo twórczość Marka Twaina cechowała się lekkością, przystępnością i sporą dozą humoru. Pisarz podejmował raczej łatwą i przyjemną tematykę, która szybko zapewniła dziełom Twaina wielką poczytność. Później w jego działalności literackiej nastąpił zwrot – zaczął coraz uważniej przyglądać się problemom społecznym, analizować je i wplatać w swoją twórczość. Często ukazywał różnego rodzaju patologie oraz nadużycia, jakich dopuszczali się jemu współcześni. Nierzadko dawał także wyraz swojemu rozczarowaniu polityką i sposobami rządzenia („Jankes na dworze króla Artura”).
Twain największy nacisk kładł na zwięzłość dzieł, ich rozsądną kompozycję, przemyślany dobór tematu i realizm fabularny. Jego powieści wyrastały na gruncie wciąż kształtującego się społeczeństwa amerykańskiego, dlatego też stanowiły niezwykle cenną analizę jego rozwoju.
Wiele miejsca w swojej twórczości poświęcał Twain opisywaniu rozmaitych podróży i wypraw, często znajdując okazję do wplatania w nie fragmentów autobiograficznych. Był przecież człowiekiem doświadczonym w tej materii i bogatym w różnorodne doświadczenia życiowe.
Najważniejsze dzieła Twaina
„Przygody Tomka Sawyera” (1876), „Książę i żebrak” (1882), „Przygody Hucka Finna” (1884), „Jankes na dworze króla Artura” (1889), „Wartogłowy Wilson” (1894), „Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg” (1900), „Pamiętniki Adama i Ewy” (1906).