 |
| Czesław Centkiewicz |
Czesław Centkiewicz urodził się 18 października 1904 roku w Warszawie, gdzie w 1924 roku ukończył gimnazjum. Wyjechał na studia inżynierskie do Belgii, zaś po powrocie do Polski pracował w Państwowym Instytucie Meteorologicznym prowadząc tutaj badania, które zaowocowały szeregiem rozpraw naukowych w dziedzinie radiometeorologii i elektrotechniki. Równocześnie Centkiewicz realizował się jako sportowiec i podróżnik – w 1926 roku brał udział w wyprawie w Alpy, w czasie której poznał swoją przyszłą żonę, Alinę. W 1932 roku zorganizował i pokierował pierwszą polską wyprawą polarną na Wyspę Niedźwiedzią, u wybrzeży Spitsbergenu, w przyszłości biorąc udział jeszcze w siedmiu podobnych podróżach.
Doświadczenia zebrane w trakcie nietypowych wojaży Centkiewicz wykorzystał w kilku reportażach, książkach podróżniczych (m.in. debiutancki „Czeluskin”, 1934), jak również powieściach dla dzieci i młodzieży. Jednym z najpopularniejszych utworów z tego okresu okazała się książka „Anaruk, chłopiec z Grenlandii”, opowiadająca o losach dwunastoletniego Eskimosa.
W tym okresie Alina pracowała w Warszawie jako Kierownik Biblioteki Państwowego Banku Rolnego opiekując się jednocześnie sparaliżowanym ojcem, którego stanowisko pozwalało jej wcześniej na liczne podróże po całym świecie i ukończenie prestiżowych studiów prawniczych w Grenoble. Alina i Czesław pobrali się na początku wojny, w 1939 roku, zaś po upadku powstania warszawskiego oboje trafili do niemieckich obozów zagłady. Odnaleźli się po wojnie i wspólnie wyjechali do Jeleniej Góry, gdzie Czesław otrzymał dyrektorskie stanowisko w Zjednoczeniu Energetycznego Okręgu Dolnośląskiego, zaś jego żona zajęła się działalnością na rzecz kobiet i dzieci.
Od drugiej połowy lat 40-tych małżonkowie kontynuowali wyprawy polarne, które zainspirowały serię wspólnie pisanych opowieści dla dzieci i młodzieży, wydawanych ze sporą regularnością przez ponad trzy dekady – „Odarpi, syn Egigwy”, jako pozycja otwierająca cykl, wydana została w 1949 roku, zaś ostania część cyklu, „Tumbo nigdy nie zazna spokoju”, ukazała się w roku 1977. Powieści Centkiewiczów cieszyły się szczególną popularnością w latach 60-tych, z których pochodzi jeden z ich najbardziej znanych utworów – „Zaczarowana zagroda” (1963).
W 1950 roku małżonkowie powrócili do Warszawy, gdzie Czesław Centkiewicz objął funkcję wiceprezesa Związku Literatów Polskich. Podróżnik, pisarz i reportażysta zmarł 10 lipca 1996 roku i został pochowany na Powązkach, obok żony Aliny.
