Słowo „banita” pochodzi z łaciny, gdzie „bannitio” znaczy „skazać na wygnanie”. Banicja to bowiem ogłoszone wygnanie z ojczyzny za czyny uznane za przestępcze. Skazany na taką karę zwal się banitą. Wyrok ponadto dopuszczał bezkarne zabicie banity, a także pozbawiał go majątku i czci. Domy banitów były także często niszczone, a oni sami przed wygnaniem poddawani mękom. Charakterystyczną formą banicji było tzw. „wyświecenie”, czyli wyprowadzenie ze światłem. Osoby wyprowadzane ze światłem, najczęściej przedstawiciele stanu miejskiego i chłopskiego, byli chłostani a następnie w blasku latarni wyprowadzani poza mury miasta.
Wygnanie było formą wykluczenia ze wspólnoty, często stosowaną wobec zwykłych przestępców jak złodzieje, ale też wobec przeciwników politycznych władzy, których owa władza chciała się pozbyć. Za zabicie wygnańca nie obowiązywała sankcja. Banity nie można było przyjmować w swoim domu, nie można było się przyznawać do solidarności z nim - był pozbawiony jakiejkolwiek opieki prawnej, gdyż był martwy dla wymiaru sprawiedliwości. Był „wyjęty spod prawa”.
Typy przestępstw
Na banicję często skazywano za kradzież, nierząd, fałszerstwo, krzywoprzysięstwo, paserstwo, nieuczciwość podczas gry w kości, oszczerstwo, bigamię, włóczęgostwo, za „prowadzenie życia bezczynnego, złego i nieuczciwego” oraz tych którzy zaręczyli się bez zgody rodziców, stręczycielstwo.
Banicja a bandytyzm
Z banicją często wiązał się bandytyzm. Ludzie wygnani i pozbawieni środków do życia ulegali demoralizacji. Kusiła ich wizja łatwego życia i zarobku, a że nie mieli w zasadzie większego wyboru, napadali na kupców, mieszkańców wsi itp. Banici często ukrywali się w niedostępnych lasach. W Polsce często były to lasy na pograniczu z Czechami w górach Sudetach. Najsłynniejszym polskim banitą był Samuel Łaszcz, którego legenda pochodzi jednak z kolejnej epoki.