Zakonami rycerskimi nazywa się związki religijne rycerstwa, które były organizowane na wzór zakonów mniszych. Powoływano je w średniowieczu do walki z muzułmanami w Ziemi Świętej oraz w Hiszpanii.
Najstarsze zakony rycerskie powstały w XII w. w Palestynie. Ich zadaniem była obrona miejsc świętych dla chrześcijan oraz opieka nad pielgrzymami. Organizacja tych zakonów opierała się przeważnie na regule cysterskiej, a na czele każdego z nich stał wielki mistrz. Wśród członków wyróżniano: rycerzy (rekrutujących się spośród możnych i posiadających pełne prawa zakonne), kapelanów (duchownych ze święceniami) i braci służebnych (giermków, sług itp.). Zakony te były oficjalnie podporządkowane papieżowi i w swoich działaniach były niezależne od królów jerozolimskich. Do najbardziej znanych należą: krzyżacy, joannici i templariusze.
Krzyżacy
Krzyżacy (oficjalna nazwa: Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie) to zakon rycerski, który został utworzony z niemieckiego bractwa szpitalnego w 1198 r. w Jerozolimie. Zarządca dotychczasowej placówki Henryk Walpot uzyskał wówczas godność wielkiego mistrza i stanął na czele zgromadzenia. W tym samym roku papież Innocenty