Czasy wczesnego średniowiecza charakteryzowały się w Europie licznymi nieurodzajami, głodem, zarazami oraz zniszczeniami spowodowanymi wojnami. Od około X w. sytuacja zmieniała się, nastały czasy dobrej koniunktury gospodarczej. Pomimo, że zdarzały się klęski, to miały one zazwyczaj charakter regionalny, nie obejmujący swoim zasięgiem całej ówczesnej Europy. Efektem takiej sytuacji była rosnąca liczba ludności oraz zaczęto uprawiać nowe ziemie. Sytuacja zmienia się na początku XIV w., kiedy nadeszły pierwsze nieurodzaje oraz głody. Zmniejszały się dochody duchowieństwa oraz rycerstwa, spadły dostawy żywności oraz surowców do miast. W osłabioną głodami ludność uderzyły zarazy. Pierwsze z nich miały ograniczony charakter, jednak w roku 1348 wybuchła wielka epidemia dżumy – zwana czarną śmiercią.
Epidemia dżumy w średniowiecznej Europie – Zasięg
Wybuch epidemii miał mieć miejsce na obszarach Azji Środkowej, prawdopodobnie na terenie Chin. Stamtąd za sprawą jedwabnego szlaku, zaraza miała dotrzeć na Krym w roku 1346. Następnie na statkach handlowych, na których żerowały szczury - te ostatnie miały przenosić bakterie zarazy.
Epidemia dżumy wpłynęła znacząco na sfery religijne, społeczne oraz kulturowe doprowadzając do zdarzeń bardzo istotnych dla dalszych dziejów Europy. Populacja zamieszkująca kontynent europejski potrzebowała stu pięćdziesięciu lat, aby wrócić do stanu liczebnego sprzed wybuchu epidemii.
Dżuma rozprzestrzeniała się w szybkim tempie we Włoszech, Francji, Anglii, Flandrii, na Półwyspie Iberyjskim oraz na obszarze Niemiec. W wielu regionach trwała do roku 1350, a w niektórych nawet do roku 1352. Ludność Europy licząca przed klęską blisko siedemdziesiąt trzy miliony osób, w roku 1400 liczba ta spadła do około czterdziestu pięciu milionów.
Epidemia dżumy w średniowiecznej Europie – Przyczyny
Jako pierwszą z przyczyn podaje się postrzeganie znaczenia higieny dla zdrowia. Dostrzeżono istotę tej kwestii dopiero w XIX wieku. Natomiast w ówczesnym czasie brudne i zaśmiecone ulice stanowiły standard, którym nikt się nie przejmował. Taka sytuacja doprowadziła w efekcie do zamieszkania na nich sporej ilości zwierząt, które przenosiły niebezpieczne dla człowieka pasożyty i zarazki. W efekcie więc społeczeństwo stworzyło idealne warunki do rozwoju chorób i kolejno ich rozprzestrzeniania się.
Kolejnym problemem z wybuchem epidemii był poziom średniowiecznej medycyny. W takich warunkach ludzie nie byli w stanie określić nawet przyczyn zarazy. Za główną przyczynę choroby uważano skażone powietrze, była to najbardziej rozpowszechniona opinia. Król Francji otrzymał od wydziału medycznego ze stolicy informacje, że za zarazą stoi koniunkcja trzech planet, co w efekcie powoduje skażenie powietrza.