We wczesnym średniowieczu obszary Europy Środowej i Wschodniej były zasiedlone przez plemiona słowiańskie. Na ich ziemie w VI i VII w. najeżdżały koczownicze plemiona azjatyckie, następnie Bułgarzy, Awarowie, a po nich Węgrzy.
Łączenie się poszczególnych plemion słowiańskich datuje się na ok. VII w., na skutek wyodrębnienia się władzy książęcej. W związku z tą sytuacją pojawia się również informacja o kupcu frankijskim – Samonie, który miał stanąć na czele buntu Słowian przeciwko władzy Awarów. Jego organizacja tzw. Państwo Samona, miało funkcjonować na obszarze Moraw.
Na tym terenie na początku IX w. zostało utworzone Państwo Wielkomorawskie. Docierały tutaj misje zakonników z państwa wschodniofrankijskiego, a jego ówczesny władca Ludwik dążył do zwierzchnictwa nad tym obszarem. W tej sytuacji książę wielkomorawski – Rościsław chciał przyjąć chrzest. W tym celu wezwał misjonarzy z Bizancjum – Cyryla i Metodego.
W roku 863 zakonnicy podjęli swoje działania – przetłumaczyli teksty liturgiczne i część pisma świętego oraz stworzyli pismo słowiańskie – tzw. głagolica. Po śmierci misjonarzy z Cesarstwa Wschodniego ich uczniowie zostali wygnani z Moraw. Kontynuowali jednak dalej swoje działania wśród Bułgarów oraz Serbów. Wtedy też udało im się zreformować pismo słowiańskie – opracowali cyrylicę.
Państwo Wielkomorawskie upadło ostatecznie pod naporem Węgrów w roku 906. Powstało wówczas księstwo czeskie z panującą dynastią Przemyślidów. Henryk I król Niemiec zhołdował Czechy w roku 929, całą sytuacje umocniło panowanie Ottona I.
Węgry natomiast najeżdżały na Niemcy oraz Włochy. Trwało to aż do roku 955, kiedy to Otton I pokonał ich w bitwie na Lechowym Polu. Zorganizowali wówczas państwo na obszarze Panonii, rządzone przez dynastię Arpadów. W roku 974 Gejza I – książę węgierski przyjął chrzest, a następnie jego syn Stefan I Wielki w roku 1001 osiągnął koronę królewską i umocnił cały kraj.
W dorzeczu Wisły i Odry ekspansje terytorialną prowadziło plemię Polan, na czele których stali książęta z rodu Piastów. W roku 930 rozpoczął się proces podporządkowywania im plemion – Kujaw, Lędzian, Mazowsza, Pomorza, Ślężan oraz Wiślan. Całość została zakończona za rządów Mieszka I, który w roku 966 przyjął chrzest. Tym samym Polska na początku swoje historii została uzależniona od cesarstwa.
Skandynawscy wikingowie przeprowadzali najazdy łupieżcze na obszarach państw frankijskich od drugiej połowy IX w.. Następnie docierali również na tereny Słowian Wschodnich, Dnieprem do Morza Czarnego, a kolejno do stolicy cesarstwa wschodniego – Konstantynopolu. Grupy wikingów narzucały swoją władze oraz osiedlały się w grodach słowiańskich.
Na obszarach wschodnich wikingów nazywano Waregami. Ich wódz Ruryk pod koniec IX w. podporządkował sobie Kijów. Dynastia założona przez niego przyjęła kulturę i język Słowian. W roku 988 Włodzimierz Wielki – książę kijowski przyjął chrzest, tym samym związał się z kręgiem cywilizacji chrześcijańskiej.
W X w. działania wikingów stopniowo ustawały. Na obszarze Skandynawii uformowały się trzy niezależne królestwa – Szwecji, Norwegi oraz Danii. Wszystkie przyjęły chrzest pod koniec X w. oraz na początku XI w..
Rozkwit państw Europy Środkowej i Wschodniej przypada na wieki XIV i XV.. Tereny te ominął kryzys gospodarczy oraz tzw. klęska czarnej śmierci. Pojawiały się nowe osady, powstawały nowe miasta, liczba ludności rosła przy ogólnym rozwoju – rzemiosła, rolnictwa, górnictwa oraz handlu. Rozwój ten objął w XIV w. w pierwszej kolejności Czechy i Węgry oraz państwo zakonu krzyżackiego. Następnie Polskę, Litwę oraz kraje skandynawskie od drugiej połowy XIV w. i Ruś w XV w..