Kot w butach - streszczenie

Opowieść o kocie paradującym w butach krążyła po całej Europie w ludowych podaniach od ok. XIV wieku. Najstarsza zapisana wersja baśni pochodzi z wydanego w XVI wieku tomu „Le piacevoli notti” autorstwa Giovanniego Straparoli, zaś w wersji Charlesa Perraulta pojawiła się jako „Imć kot, czyli kot w butach” w „Bajkach Babci Gąski” (1697).

Tytułowy kot dostaje się w spadku najmłodszemu z trzech synów ubogiego młynarza obiecując swemu nowemu właścicielowi, iż jeśli tylko zaopatrzy go w worek i parę butów ten przyniesie mu więcej korzyści niż młyn i koń pozostawione starszym braciom. Aby spełnić swoją obietnicę, przedsiębiorczę zwierzę przez kilka tygodni łapie za pomocą ofiarowanego mu worka okazy drobnej zwierzyny, które zanosi później w darze królowi zjednując tym łaskę dla swego gospodarza. Dowiedziawszy się zaś o planowanym przez króla i jego córkę spacerze nad rzekę, kot doradza swemu panu kąpiel przy pobliskim brzegu, nie zdradzając szczegółów swego planu.

Zauważywszy zbliżający się orszak królewski kot zaczyna wzywać ratunku i przedstawia swego gospodarza jako jaśniepana Szarabana opowiadając o zmyślonych złodziejach, którzy uciekli z jego szatami. Król rozkazuje odziać młodzieńca i razem wyruszają w podróż po okolicy, w której trakcie księżniczka zakochuje się w młynarzu bez pamięci. Kot tymczasem podąża przed orszakiem i przekonuje naiwnych chłopów pracujących na łące i polach, by na zapytanie króla odpowiadali, iż są to dobra wielmożnego pana Szarabana, na koniec zaś dociera do zamku bardzo majętnego wilkołaka. Chytre zwierzę podstępem namawia potwora do zamienienia się w mysz, którą później bez trudności pożera, przejmując władzę nad zamczyskiem, a orszak króla ugaszcza wspaniałą ucztą przygotowaną wcześniej dla przyjaciół wilkołaka.

Oczarowany przymiotami i bogactwem pana Szarabana, król proponuje młynarczykowi, by został jego zięciem, opowieść znajduje więc szczęśliwe zakończenie:

Honor, który mu uczynił król, przyjął jaśnie pan z głębokim pokłonem. I jeszcze tego dnia poślubił księżniczkę. Kot zaś został szlachcicem i gonił
myszy tylko dla igraszki.

Pierwszy morał bajki poucza, iż nie należy przesadnie liczyć na bogactwa dziedziczone po krewnych, a raczej zdobywać je własnym sprytem; drugi morał wyraża sceptyczne podejście autora do zauroczenia pomiędzy księżniczką i młynarczykiem kładąc je na karb dobrze zaaranżowanego kłamstwa.