Ekspresjonizm to nurt w malarstwie cechujący się dążeniem do wywarcia silnego wrażenia na odbiorcy. Jego szczytowa faza przypada na początek XX wieku. Koniecznie dowiedz się więcej - szczegółowe informacje znajdziesz poniżej.
Ekspresjonizm - skąd nazwa?
Expressio z łaciny oznacza „wyrażam”. Słowa ekspresjonizm w odniesieniu do malarstwa po raz pierwszy użył J.A. Hervé, nazywając w ten sposób cykl swoich obrazów wystawionych w Salonie Niezależnych.
Ekspresjonizm - szczytowa faza, prekursorzy, założenia
Ekspresjonizm rozwijał się od końca XIX wieku. Jego szczytowa faza przypada na początek XX w. Prekursorami stylu byli tacy wybitni twórcy jak:
- Vincent van Gogh („Jedzący kartofle”, „Krzesło Gauguina”),
- Edvard Munch („Krzyk”),
- James Ensor („Wjazd Chrystusa do Brukseli”, „Maski i śmierć”) czy
- Paul Gauguin („Never more”, „Żółty Chrystus”).
 |
| Franz Marc „Stogi siana pod śniegiem” (1911) |
Podstawowym dążeniem ekspresjonistów była ekspresja siebie, swoich emocji, stanów psychicznych, uczuć. Sztuka miała być w pełni subiektywna. Stosowano w tym celu wyraziste środki takie jak: deformacja, wyolbrzymienie (zwłaszcza brzydoty), ostro zamalowane kontury przedmiotów, kontrasty, wyraziste barwy.
 |
| Amadeo Modigliani „Portret Dedie Hayden” (1918) |
Dzieło sztuki miało wywierać silny wpływ na odbiorcę. Ekspresjoniści programowo odrzucali realizm, impresjonizm i naturalizm, a także obyczajowość i mentalność mieszczańską. Ich celem była „odnowa sztuki” oraz odnowa moralna. Duży nacisk kładli na formę dzieła, starając się, by była lapidarna, podkreślając graficzny szkielet kompozycji oraz stosowaną technikę.
Inspiracje ekspresjonistów - jakie uczucia odzwierciedlały dzieła?
Tendencje widoczne w sztuce ekspresjonistycznej były odzwierciedleniem kryzysu młodego pokolenia, trawionego niepokojem, poczuciem nieprzystosowania i neurotycznymi lękami. Poczucie apokaliptycznego zagrożenia znajduje wyraz w obrazach Muncha, Schielego czy Kokoschki. Na rozwój sztuk plastycznych oddziaływała też filozofia: nietzscheański indywidualizm, schopenhauerowski pesymizm czy bergsonowskie zaufanie do intuicji.
Inspiracją dla ekspresjonistów były niejednokrotnie sztuki prymitywne.
Przedstawiciele ekspresjonizmu w malarstwie w poszczególnych krajach
Ekspresjoniści w Niemczech
Franz Marc – „Autoportret”, „Niebieski koń”, „Walczące formy”, „Wieża niebieskich koni”
August Macke – „Pani w zielonym żakiecie”, „Dziewczęta pod drzewami”, „Port w Tunezji”
Lovis Corinth – „Autoportret ze szkieletem”
 |
| Ernst Kirchner - Ulica Berlina (scena) - 1913 |
Ekspresjoniści w Austrii
Egon Schiele – „Małżeństwo”, „Pejzaż Krumau”
Ernst L. Kirchner – „Dziewczyna z japońską parasolką”, „Woltyżerka”, „Poranek nad jeziorem”, „Sanki na śniegu”
Erich Heckel – „Przejrzysty dzień”, „Leżąca kobieta”, „Białe konie cyrkowe”
Karl Schmidt-Rottluff – „Przerwa w atelier”, „Faryzeusze”, „Latarnie nad Bałtykiem”, „Pejzaż morski”
Emil Nolde – „Pokłon trzech króli”, „Taniec przed złotym cielcem”, „Panny mądre i głupie”, „Ostatnie wieczerza”
Max Pechstein – „Wazon z kwiatami i 2 akty”, „Dwa akty”, „W lesie”
Otto Mueller – „Dwie kobiety wśród trzcin”
Ekspresjoniści we Włoszech
Amedeo Clemente Modigliani – „Alicja”
Ekspresjoniści we Francji
Chaim Soutine – „Wariatka”, seria „Cukierników”
Georges Rouault –„Ulicznice” „Para”, „Stary król”, „Pogrzeb”
Ekspresjoniści w Polsce
Stanisław Kubicki
Jan Panieński
Małgorzata Kubicka
Leon Wyczółkowski