Symbolizm - cechy, przedstawiciele, opis

Rossetti Prozerpina
Dante Gabriel Rossetti „Prozerpina” (1874)

Symbolizm jako kierunek w sztukach plastycznych i literaturze zapoczątkowany został w II połowie XIX stulecia. U jego podstaw legło przeświadczenie, iż świat poznawany przez człowieka jest tylko pozorny, a w jego głębi (pod tym, co dostępne ludzkiemu poznaniu) kryją się prawdziwe wartości, których nie da się pojąć za pomocą rozumu bądź zmysłów (kryzys naukowego światopoglądu).

W przypadku takiego pojmowania rzeczywistości niemożliwe staje się także wyrażanie jej za pomocą tradycyjnego języka. Jej istotę można oddać tylko poprzez symbole – wieloznaczne przedstawienia wymykające się stałej i jednoznacznej interpretacji.

Samo pojęcie „symbolizm” po raz pierwszy użyte zostało w 1886 r. i było tytułem manifestu, opublikowanego we francuskim „Le Figaro”, nowej grupy artystycznej –  francuskich poetów, którzy właśnie z symboli budowali płaszczyznę wyrażania w swoich wierszach.

Symbolizm w literaturze

Wiersze symbolistów stanowiły nową jakość w ówczesnej literaturze. Były zaprzeczeniem dokonań parnasistów (grupa francuskich poetów kładących wielki nacisk na stronę formalną poezji i najbardziej ceniących jej opisowe formy), realistów i naturalistów. Dla symbolistów świat realny nie miał dużego znaczenia w porównaniu ze sferą podświadomości, intuicją czy marzeniami sennymi. Twórczość poetycka miała na celu oddziaływanie na odbiorcę poprzez atmosferę i nastrój, a więc emocje, przeczucia i wrażenia. Symboliści nie przykładali wielkiej wagi do warstwy intelektualnej utworu, pisali wszak o tym, co było niepoznane i niedostępne rozumowi. Nie bez znaczenia w ich twórczości pozostawała forma, lecz – w przeciwieństwie do parnasistów ceniących regularność, symetrię – stosowali oni głównie wiersz biały, a muzyczność poezji realizowali głównie poprzez same właściwości brzmieniowe określonych słów.

John Everett Millais Ofelia
John Everett Millais „Ofelia” (ok. 1851)

 

Najważniejszymi reprezentantami symbolizmu w poezji byli: Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Stephane Mallarme, Charles Baudelaire, Aleksandr Błok oraz Andriej Bieły. Wśród polskich twórców wymienić można m.in. Bolesława Leśmiana oraz Leopolda Staffa.

Symbolizm, chociaż najsilniej swoją obecność zaznaczył w poezji, zaistniał także w innych gatunkach literackich. Bardzo ważną rolę odegrał w dramacie, w którym wyrósł na płaszczyźnie impresjonizmu. Za jego sprawą zerwano z klasyczną fabułą na rzecz wymownych przedstawień, często wieloznacznych i pełnych niepokoju. Doskonałym przykładem tego rodzaju twórczości są dramaty Maeterlincka oraz Wyspiańskiego.

W prozie symbolizm nie stał się autonomicznym nurtem twórczym, lecz techniką artystyczną. Obrazowanie za pomocą symboli pojawia się m.in. w literackich dokonaniach Stefana Żeromskiego (np. „Ludzie bezdomni”).

Symbolizm w sztukach plastycznych

Malarstwo

Podstawowe założenia malarstwa symbolistycznego nie różniły się od zasad obowiązujących w jego literackiej wersji. Płótna twórców związanych z tym nurtem nigdy nie wyrażały tematyki wprost ani poprzez pojęcia zdefiniowane i jednoznaczne. Malarze-symboliści nie czerpali z zewnętrznego świata możliwego do poznania dzięki zmysłom, lecz poszukiwali tajemnicy niedostępnej człowiekowi. Jeśli chodzi zaś o sam styl symbolistów, nie różnił się on nazbyt od sposobów wykorzystywanych przez przedstawiciele innych szkół. Symboliści byli po prostu bardziej otwarci na nowe rodzaje kontekstów i chętniej wprowadzali do swoich obrazów tajemnicze i trudne do rozszyfrowania figury.

Prerafaelici i początki symbolizmu

Bractwo prerafaelitów zostało założone w 1848 r. w Londynie przez studentów The Royal Academy of Art (m.in. John Everett Millais oraz William Hunt). Ich program

Polecamy również:

  • Realizm - cechy, przedstawiciele, opis

    Realizm w malarstwie zapoczątkowany został w połowie XIX stulecia. Kolebką tego prądu artystycznego była ówczesna Francja, w której miał miejsce bardzo szybki rozwój sztuki. Pierwszy artystą, który posłużył się terminem „realizm”, był Gustave Courbet – jeden z... Więcej »

  • Naturalizm - cechy, przedstawiciele, opis

    Rozwój malarstwa naturalistycznego przypadł na 2. połowę XIX stulecia. Ten prąd artystyczny bardzo przypominał realizm, mimo to między dwoma nurtami istniały różnice. Realizm przedstawiał sceny prawdopodobne, znane ludziom z ich codziennego życia. Naturaliści posunęli się o krok dalej – żądali... Więcej »

  • Impresjonizm - cechy, przedstawiciele, opis

    Impresjonizm to termin wywodzący się z języka łacińskiego, w którym impressio oznacza wrażenie, odbicie. Określa się nim nurt w sztuce powstały w malarstwie drugiej połowie XIX stulecia. Najważniejsze założenia tego kierunku postulowały konieczność oddania danego momentu w taki sposób, w jaki został... Więcej »

  • Malarstwo historyczne - cechy, przedstawiciele, opis

    Malarstwo historyczne narodziło się już w starożytności (Egipt, Mezopotamia). Obrazy przedstawiające ważne wydarzenia z dziejów ludzkości tworzony były także w innych epokach, lecz szczególną popularność zyskały dopiero w klasycyzmie, kiedy zgodnie z teoriami akademickimi malarstwo uważane było za... Więcej »

  • Jean-Francois Millet - biografia i obrazy

    Jean-Francois Millet przyszedł na świat 4 października 1814r. w Grouchy. Pochodził z wiejskiej rodziny, w której był najstarszym dzieckiem. Podstawy swej wiedzy zdobywał pod opieką dwóch księży z Grouchy. Dzięki nim poznał łacinę i literaturę. W wieku 19 lat zaczął praktyczną naukę malarstwa, w czym... Więcej »

Komentarze (2)
Wynik działania 1 + 4 =
Maksik
2021-02-22 19:28:51
dzk
xoxo
2021-01-27 20:31:29
cool
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
H
• 2023-06-02 09:43:13
fff
• 2023-06-01 19:03:56
git
• 2023-06-01 18:44:19
To się równa 8. Proste ????
• 2023-06-01 16:34:44
fajne
• 2023-05-30 14:32:19