 |
| Wojciech Kossak (1897) |
Wojciech Kossak przyszedł na świat 31 grudnia 1856 r. w Paryżu. Był synem jednego z najbardziej znanych polskich malarzy – Juliusza Kossaka oraz poślubionej przez niego Zofii Gałczeńskiej.
Chociaż urodził się w stolicy Francji, gdzie jego ojciec bacznie studiował dzieła najważniejszych malarzy, naukę rozpoczął w Warszawie, uczęszczając w latach 1863-1869 do gimnazjum na Placu Trzech Krzyży. W 1869 r. rodzina przeniosła się do Krakowa, a młody Wojciech Kossak zmienił szkołę na Gimnazjum św. Anny. Pierwsze kroki w malarstwie stawiał pod okiem ojca – bardzo cenionego artysty. W okresie 1871-1873 uczył się w warszawskiej Szkole Rysunku i Malarstwa. Natomiast od 1875 r. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Rok później odbył trwającą 365 dni ochotniczą służbę wojskową, a w 1877 udał się do Paryża, by dalej rozwijać swoje umiejętności.
Wojciech Kossak powrócił do Polski w 1883 r., a już rok później poślubił Marię Kisielnicką herbu Topór. Doczekał się z nią trójki dzieci: Jerzego (poszedł śladami ojca i został malarzem), Marii (znanej później jako Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – wybitna polska poetka) oraz Magdaleny (pisarki znanej jako Magdalena Samozwaniec).
Największe sukcesy artystyczne Wojciech Kossak zaczął odnosić w latach 80. XIX stulecia. W 1883 r. jego dzieło – „Artyleria w ogniu” – zostało zakupione przez Muzeum Cesarskie w Peszcie, a obraz „Atak austriackiej Landwehry” zakupił sam cesarz Franciszek Józef.
Niezwykle ważnym elementem życia Wojciecha Kossaka były liczne podróże, jakie odbywał, by doskonalić swoje umiejętności, odnajdywać inspiracje i nawiązywać kontakty z najważniejszymi przedstawicielami ówczesnego malarstwa.
 |
| Wojciech Kossak „Olszynka Grochowska” (1931, replika obrazu z 1886)/ pinakoteka.zascianek.pl |
W 1895 r. udał się do Berlina, aby namalować wraz z Julianem Fałatem „Przejście Napoleona I przez Berezynę w 1812 r.”. Obraz ten odniósł olbrzymi sukces i zachwycił krytyków oraz odbiorców. Dzięki temu Kossak znalazł się pod opieką cesarza Wilhelma II, co przyczyniło się do niechęci wielu Polaków względem artysty, który czerpie korzyści z pracy dla zaborcy. Nie przeszkadzało to jednak Kossakowi w odnoszeniu kolejnych sukcesów – w 1909 r. znalazł się w dyrekcji Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (4 lata później był już prezesem). W 1915 r., pomimo pełnionej służby wojskowej (Kossak był majorem 3. Pułku Ułanów), objął profesurę w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Po wojnie rozpoczął tryb życia, jaki można określić mianem „wahadłowego”. Wiele czasu spędzał w Warszawie (miał wynajęta pracownię w hotelu Bristol) oraz Krakowie (w Kossakówce). W dodatku odbywał kolejne podróże, podczas których malował portrety na zamówienie, wystawiał dzieła itp. Sześciokrotnie odwiedzał Stany Zjednoczone, gdzie cieszył się tak wielką popularnością, że składano u niego zamówienia na portrety najważniejszych polityków (także gwiazd filmowych, bogaczy oraz Polaków mieszkających za oceanem).
 |
| Wojciech Kossak „Rugi pruskie” (1909)/ pinakoteka.zascianek.pl |
W czasie II wojny światowej Wojciech Kossak ponownie został prezesem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (wcześniej funkcję tę zakończył sprawować w 1916 r.). Nie opuścił Krakowa, starał się walczyć o obronę dorobku polskiej kultury. W Krakowie też zmarł, co nastąpiło 29 lipca 1942 r.
Twórczość Wojciecha Kossaka
Twórczość Wojciecha Kossaka do dzisiaj cieszy się olbrzymią popularnością, a jego obrazy nadal elektryzują odbiorców. Wojciech Kossak zasłynął przede wszystkim jako twórca dzieł batalistycznych, wspaniałych panoram oraz licznych portretów (także konnych). Chociaż często zarzucano mu współpracę z zaborcą (cieszył się wielkim szacunkiem austriackich władców), jego dzieła były nierzadko utrzymane w tonie patriotycznym.
Malowanie dzieł o historycznej tematyce znacznie ułatwiał Kossakowi fakt, iż sam służył w wojsku, a dodatkowo mocno interesował się militariami oraz historią wojskowości. Podobnie jak jego ojciec, Juliusz Kossak, ze szczególnym mistrzostwem potrafił oddać tumult bitewnego pola oraz utrwalać na płótnach sylwetki koni.
Olbrzymie uznanie przyniosły Wojciechowi Kossakowi także sceny polowań (techniki ich malowania dopracował podczas studiów w Monachium) oraz portrety, dzięki którym wypracował sobie naprawdę mocną pozycję w artystycznym świecie.
Najważniejsze obrazy Wojciecha Kossaka
„Panorama racławicka” (dzieło stworzone wspólnie z Janem Styką oraz w asyście m.in. Teodora Axentowicza i Włodzimierza Tetmajera, powstawało w latach 1893-1894), panorama „Berezyna” (malowana w latach 1894-1896, przy współpracy Juliana Fałata; nie zachowała się w całości – w 1907 pocięto ją na kawałki), „Szarża w wąwozie Samosierry” (1907), „Olszynka grochowska” (1931), „Jan Kiliński prowadzi jeńców rosyjskich przez ulice Warszawy” (1908), „Przysięga Kościuszki na Rynku w Krakowie w dniu 24 marca 1794 roku” (1911), „Bitwa pod Raszynem” (1913), „Orlęta - obrona cmentarza” (1926), „Marszałek Józef Piłsudski na Kasztance” (1928), „Zaślubiny Polski z morzem” (1931), „Wesele krakowskie” (1940).