Olga Boznańska - biografia i obrazy

Olga Boznańska urodziła się 15 kwietnia 1865 r. w Krakowie. Była córką Adama Nowiny Boznańskiego (inżyniera, absolwenta wiedeńskiej politechniki) oraz Eugenii Mondan (Francuzki mocno interesującej się sztuką). To właśnie matka jako pierwsza uczyła ją rysować i wprowadzała młodą dziewczynkę w świat malarstwa. W okresie 1883-1886 twórczyni „Dziewczynki z chryzantemami” pobierała nauki u Józefa Siedleckiego i Kazimierza Pochwalskiego. Jej kolejnymi mistrzami byli Hipolit Lipiński oraz Antoni Piotrowski, pod których opieką znalazła się uczęszczając na zajęcia Wyższych Kursów dla Kobiet (placówki edukacyjnej założonej przez Adriana Baranieckiego).

Olga Boznańska opuściła ojczyznę w 1886 r., by przez trzy lata studiować na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Następnie otworzyła w stolicy Bawarii własną pracownię, a nad jej dalszym rozwojem artystycznym czuwali Józef Brandt oraz Alfred Wierusza-Kowalski. W 1895 r. objęła kierownictwo Szkoły Malarskiej – na stanowisku tym zastąpiła Teodora Hummla. Już 3 lata później opuściła Monachium i udała się do ojczyzny matki, dokładnie – do Paryża.

Olga Boznańska „Autoportret”

Olga Boznańska „Bretonka”

 Nowy etap życia zaczęła Boznańska od dołączenia do Société Nationale des Beaux-Arts i Polskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego w Paryżu. Oprócz tego była także członkinią Polskiego Towarzystwa Artystycznego „Sztuka” oraz działającego w Londynie International Society of Sculptors, Engravers and Painters. Dzięki przynależności do tych organizacji nawiązała wiele cennych kontaktów, co znacznie ułatwiło jej dalszy rozwój. Pierwsze sukcesy odniosła jeszcze w czasie pobytu w Monachium (złoty medal w Wiedniu za „Portret malarza Pawła Nauena”), lecz to rok 1900 okazał się iście przełomowym. Najpierw została uhonorowana złotym medalem na wystawie w londyńskiej New Gallery, następnie otrzymała wyróżnienie na Wystawie Światowej w Paryżu. W kolejnym roku Boznańska wystawiała swoje dzieła za oceanem (Pittsburgh w Pensylwanii), a rząd francuski postanowił wzbogacić państwowe zbiory o „Bretonkę” oraz „Portret panny Dygat”.

Znacznie gorzej działo się w życiu prywatnym odnoszącej coraz większe sukcesy artystki. W 1900 r. doszło do zerwania zaręczyn z polskim malarzem i architektem – Józefem Czajkowskim. Sześć lat później Olga Boznańska straciła ojca, co także nie pozostało bez wpływu na wrażliwą i wciąż młodą artystkę. Jednak malarka nie miała zbyt wiele czasu na cierpienie i roztrząsanie prywatnych niepowodzeń. Kolejne lata jej życia obfitowały w sukcesy (w 1912 r. uhonorowano ją Narodowym Orderem Legii Honorowej – najwyższym francuskim odznaczeniem), a jednym z największych było reprezentowanie Francji na wystawie w Pittsburghu, co czyniła razem z Monetem i Renoirem (1914). Boznańska wciąż otrzymywała nagrody na różnych wystawach i cieszyła się naprawdę olbrzymim uznaniem. W 1914 r. warszawska Szkoła Sztuk Pięknych zaproponowała jej stanowisko profesora, jednak malarka odrzuciła tę posadę. Dziewięć lat później Boznańska ponownie wystawiała w Pittsburghu, tym razem z Bonnardem i Denisem. W następnym roku otrzymała odznaczenie od polskiego rządu – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

Olga Boznańska „Portret malarza Paula Neuena”

Ostatnie lata życia Boznańskiej były już tylko cieniem dawnej chwały. Zainteresowanie jej sztuką zaczęło słabnąc, głównie z powodu powstawania coraz to nowych nurtów malarskich. Jednak jeszcze w 1937 r. udało się jej zdobyć Grand Prix na wystawie w Paryżu, a na festiwalu w Wenecji (Bienale) zdołała sprzedać pięć obrazów, z których jeden trafił do rąk króla Italii („Portret pani Dygatowej”). Mimo wszystko malarstwo nie stanowiło już jej głównego źródła utrzymania – więcej pieniędzy czerpała Boznańska z czynszu za krakowską kamienicę. Stolicę Małopolski odwiedziła po raz ostatni w 1932 r. – na 8 lat przed śmiercią, która nastąpiła 26 października 1940 r. w Paryżu.

Twórczość Olgi Boznańskiej - charakterystyka

Najważniejsze miejsce w twórczości Olgi Boznańskiej zajmowały portrety. W dziedzinie tej znajdowała się artystka pod silnym wpływem dorobku Jamesa Whistlera (amerykańskiego artysty). Ukazywane osoby ujmowała zazwyczaj w całej postaci, często wręczając im jakieś rekwizyty. Najbardziej imponujący jest sposób, w jaki artystka „wydobywała” stany psychiczne swoich bohaterów i przedstawiała je na płótnie.

Malarka urodzona w Krakowie często w swoich pracach ukazywała także martwe natury oraz studia wnętrz. Znacznie rzadziej zajmowała się pejzażami. Jej obrazy często utrzymane były w melancholijnym nastroju, który potrafiła doskonale budować. W jej malarstwie dominowała raczej ciemna i stonowana kolorystyka (brąz, szarość, czerń, zieleń), która kontrastowała z bielą. Dzięki temu często udawało się jej uzyskać także nastrój tajemniczości.

Twórczość Olgi Boznańskiej badacze sytuują zazwyczaj gdzieś pomiędzy realizmem a postimpresjonizmem – nurtem kontynuującym kolorystyczne poszukiwania impresjonistów, lecz odrzucającym prymat naśladownictwa natury.

Najważniejsze dzieła Olgi Boznańskiej

„Kwiaciarki” (1889), „Bretonka” (1889 oraz 1890), „Srebrzysta dziewczynka” (1890), „Autoportret z japońską parasolką” (1892), „Portret malarza Paula Neuena” (1893), „Dziewczynka z chryzantemami” (1894), „Portret panny Dygat” (1903), „Wnętrze pracowni” (1913), „Martwa natura z białymi kwiatami i japońską laleczką” (1918).