Edouard Manet - biografia i obrazy

Edouard Manet przyszedł na świat 23 stycznia 1832 r. jako pierwsze dziecko w bogatej i bardzo wpływowej rodzinie zamieszkującej Paryż. Jego ojciec – August Manet – był prawnikiem i pełnił obowiązki szefa gabinetu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Matką była Eugenie Désirée Fournier, kobieta wywodząca się z arystokratycznej rodziny spokrewnionej ze szwedzką rodziną królewską.

Jeden z najbardziej znaczących twórców w historii malarstwa rozpoczął edukację w wieku 6 lat. Udał się do szkoły w Vaugirard, lecz pomimo że rokował wielkie nadzieje, nie osiągał zbyt dobrych wyników w nauce. Rodzice pragnący, by kariera ich syna potoczyła się jak najlepszymi torami, wysłali go do College Rollin – placówki cieszącej się wielkim poważaniem. Jednakże największy wpływ na młodego Maneta miał jego wuj – Edmund Eduard Fournier. To właśnie on dostrzegł u młodzieńca talent artystyczny i skutecznie zachęcił go do jego zrealizowania. Nie podobało się to, rzecz jasna, ojcu Maneta, który zaplanował dla niego karierę prawnika lub kogoś związanego z aparatem państwowym. W 1847 r. Manet przystąpił do egzaminu wstępnego na Wyższą Szkołę Morską, jednak próba ta zakończyła się niepowodzeniem. Przyszły artysta pragnął przejść rekrutację jeszcze raz – żeby zwiększyć swoje szanse, wyruszył w półroczny rejs dla kandydatów. Przeżycie to zupełnie zabiło w nim chęć zostania oficerem marynarki. Podjął więc jeszcze jedną próbę przekonania ojca do swoich racji. Ta okazała się skuteczna – w styczniu 1850 r. rozpoczął praktykę w pracowni Thomasa Couture'a (jednego z ważniejszych przedstawicieli francuskiego akademizmu).

Nauka u doświadczonego malarza zajęła Manetowi 6 lat. W wolnym czasie kopiował dzieła najbardziej znaczących artystów, które mógł podziwiać w Luwrze. Zajęcia te łączył z podróżami – odwiedził Niemcy, Italię oraz Niderlandy. W końcu otworzył własną pracownię (1856). Po pięciu latach dwa jego obrazy zostały wystawione w Salonie. Nie zrobiły jednak wielkiej furory, chociaż „Gitarzysta” (tytułowany także „Hiszpański śpiewak”) bardzo przypadł do gustu Gautierowi (francuski poeta, dramaturg oraz krytyk literacki). Dwa lata później (1863) Salon odrzucił „Śniadanie na trawie” – dzieło kontrowersyjne ze względu na ukazaną na nim naga kobietę w otoczeniu ubranych mężczyzn. Jednak Manet przedstawił swój obraz w Salonie Odrzuconych (prezentowano w nim prace niedopuszczone przez głównych krytyków).

Edouard Manet (ok. 1870)

Edouard Manet „Samobójca” (1877-1881)

 

Kolejnym dziełem artysty, które wzbudziło mieszane użycia, lecz tym razem zaprezentowanym, była „Olimpia”. Portret nagiej kobiety wywołał wielki skandal w Salonie w 1865 r. Co ciekawe, dzieło zostało docenione przez twórców współczesnych Manetowi, m.in. Moneta i Cezanne'a.

W 1863 r. Manet poślubił Suzanne Leenhoff – swoją nauczycielkę gry na pianinie z młodości. Sprawa ta do dzisiaj budzi wiele kontrowersji, gdyż istnieją podejrzenia, że kobieta mogła być kochanką ojca artysty. W każdym razie wielokrotnie pozowała dla twórcy, a powite przez nią dziecko (trudno określić, który z Manetów był ojcem), uwiecznione zostało na płótnie „Chłopiec ze szpadą”.

Edouard Manet „Olimpia” (1863)

 

Kariera Maneta rozwijała się stopniowo. W tym czasie zaprzyjaźnił się on z impresjonistami, którzy podjęli nawet próby przekonania artysty do malowania na świeżym powietrzu, jednakże wizja sztuki Maneta nieco różniła się od poglądów tej grupy. W dodatku pragnął on wystawiać swoje dzieła w Salonie (co niekoniecznie było ambicją impresjonistów). Mimo wszystko część jego obrazów powstała zgodnie z duchem tego nurtu.

Edouard Manet poświęcił także wiele czasu na ukazywanie paryskiego życia. Często na swoich płótnach przedstawiał sceny rozgrywające się w gwarnych i zatłoczonych kawiarniach. Szczególnie w późniejszym czasie twórczości mocno interesowało go życie miasta – ukazywał wydarzenia sportowe, ulice oraz bary i pijalnie kawy.

Ostatnie lata życia Maneta upłynęły pod znakiem wyniszczającej go choroby – kiły. Zachorował na nią w wieku czterdziestu kilku lat. Dolegliwość ta po czasie doprowadziła do gangreny lewej stopy – wtedy życia artysty nie udało się już uratować ani dzięki operacji, ani wykonując amputację.

Malarz zmarł 30 kwietnia 1883 r. w Paryżu.

Twórczość Maneta

Twórczość Edouarda Maneta była niezwykle zróżnicowana. Przez całe życie pozostawał pod silnym wpływem wielkich artystów hiszpańskich: Velazqueza oraz Goi. W jego obrazach przejawiały się dwa główne nurty ówczesnego malarstwa – realizm i naturalizm. Na swoich płótnach przedstawiał różnorodne sceny, szczególnie zaś cenił sobie miejskie pejzaże (sceny) oraz tematykę erotyczną, która bardzo bulwersowała ówczesną opinię publiczną.

Edouard Manet „W kawiarni” (1878)

 

Wiele obrazów namalowanych przez Maneta nie cieszyło się uznaniem krytyków za jego życia (niektóre z nich artysta nawet ukrywał w swojej pracowni, np. „Walkę byków”). Jednakże już ostatnie lata XIX stulecia przyniosły wielkie zainteresowanie jego twórczością i doprowadziły do rehabilitacji wielu dzieł.

Najważniejsze obrazy Maneta

„Pijący absynt” (1858-1859), „Gitarzysta”/”Hiszpański śpiewak” (1860), „Śniadanie na trawie” (1862-1863), „Olimpia” (1863), „Walka byków” (1865-1866), „Rozstrzelanie cesarza Maksymiliana” (1867), „Balkon” (1869), „Nana” (1877), „Bar w Folies-Bergere” (1881-1882), „Chłopiec ze szpadą” (1886).