 |
| Hipolit Taine |
Hipolit Taine przyszedł na świat 21 kwietnia 1828 r. we francuskiej miejscowości Vouziers. Uczęszczał on do szkoły z internatem, zajęcia odbywały się w College Bourbon. Już jako trzynastolatek Taine odznaczał się on niesamowitymi zdolnościami, co przyniosło mu wiele nagród (zarówno w przedmiotach ścisłych, jak i humanistycznych) i wielkie uznanie. Przed osiągnięciem 20 roku życia uzyskał dwa tytuły naukowe (bakalaureaty) mieszczącego się w Paryżu École Normale (jest to jedna z najbardziej prestiżowych francuskich uczelni).
Następnie Taine został nauczycielem i pracował m.in. w Tulon i Nevers. Równocześnie zajmował się psychologią, lecz w 1851 r. jego praca na temat zmysłów spotkała się z krytyką, co spowodowało, że nie został przyjęty na etat nauczyciela akademickiego. Od tego momentu zwrócił się w stronę literatury. Na nowej płaszczyźnie badawczej odniósł liczne sukcesy i zdobył doktorat na Sorbonie w 1853. Tematem jego rozprawy była twórczość Jeana de La Fontaine'a.
W 1864 r. Hipolit Taine został profesorem na École des Beaux Arts w Paryżu. Od 1871 r. Wykładał także w Oxfordzie. Jego działalność naukowa wniosła wiele innowacji w sposób patrzenia na literaturę i inspirowała kolejnych badaczy tej dziedziny ludzkiej twórczości. Taine zmarł w wieku 65 lat – 5 marca 1893 r. w Paryżu. Zgodnie z jego ostatnim życzeniem został pochowany w obrządku protestanckim.
Najważniejsze poglądy Hipolita Taine'a
Hipolit Taine wniósł olbrzymi wkład w XIX-wieczny sposób badania literatury. Zaproponował on, by traktować ją w sposób naukowy – uwzględniając przy tym trzy kryteria: race, milieu oraz moment. Pierwszy oznaczał rasę twórcy i odnosił się do cech, jakie mógł on odziedziczyć on po swoich przodkach. Drugi – środowisko – dotyczył całego otoczenia twórcy danego dzieła. Chodziło tutaj zarówno o klimat i warunki życiowe, jak i najbliższych znajomych itp. Natomiast trzeci – moment historyczny – dotyczył uwikłania autora w określone relacje polityczne itp.
Jeśli chodzi o poglądy Taine’a na politykę, społeczeństwo i dzieje ludzkości, to nie cieszyły się one wielką popularnością, a wręcz bardzo często były krytykowane. Twierdził on, że zmiany nie mają charakteru ewolucyjnego, lecz dokonują się w sposób skokowy (w dobie ewolucjonizmu taki sposób patrzenia na rzeczywistość był wręcz „bluźnietstwem”). Poglądy polityczne Hipolita Taine'a były niezwykle indywidualne i nie przystawały w żaden sposób do ówczesnych realiów Francji (cechowały się głównie nieufnością wobec jakobinów).
Taine wierzył również w determinizm, co napełniało go przekonaniem, że wszystkie wydarzenia są połączone ze sobą związkiem przyczynowo-skutkowym. Pogląd ten przeniósł na dwie najważniejsze płaszczyzny jego badań: sztukę oraz historię (którą uprawiał niczym naukę ścisłą).