Utylitaryzm - definicja, rodzaje, opis

Utylitaryzm to koncepcja etyczna, która narodziła się w osiemnastowiecznej Anglii. Termin ten pochodzi od łacińskiego słowa „utilitas” oznaczającego pożytek, korzyść. Pogląd ten narodził się dzięki Jeremy’emu Benthamowi (1748 – 1832), a jego wielkim zwolennikiem i propagatorem był James Mill – ojciec Johna Stewarta Milla, późniejszego gorącego orędownika tego poglądu.
    

Geneza   

Przyczyn powstania utylitaryzmu należy dopatrywać się w postrzeganiu społeczeństwa jako organizmu. Zgodnie z tym sposobem widzenia jego sprawne funkcjonowanie było uzależnione od poszczególnych części. Właśnie ich pożyteczne (przynoszące korzyści) działanie stanowiło ważny element dalszego rozwoju. Utylitaryzm miał więc zachęcać ludzi do takiego postępowanie, które byłoby korzystne dla społeczeństwa.
    

Definicja   

Utylitaryzm oparty jest na zasadzie użyteczności. Według tej koncepcji moralne są takie uczynki, które można postrzegać jako najbardziej praktyczne, przynoszące dobre efekty. Pozytywistyczna wizja utylitaryzmu zakładała, iż każde postępowanie winno owocować jak największym szczęściem jak największej ilości ludzi. Ówcześni myśliciele twierdzili, że nie istnieje konflikt interesów między jednostką a społeczeństwem. Dlatego też wartość człowieka widzieli oni w „cegiełce”, jaką dokładał on do rozwoju społeczeństwa na różnych płaszczyznach (kultura, polityka itp.).
    

Rodzaje   

Wyróżnia się dwa główne rodzaje utylitaryzmu. Pierwszy z nich – indywidualny – koncentruje się na samej jednostce, której korzyść jest najważniejszym kryterium oceny działania. Drugi odnosi się natomiast do społeczeństwa (stąd nazwa: społeczny) i stawia na pierwszym miejscu działanie dla dobra ogółu.
    

Zasady

Główną zasadą utylitaryzmu jest użyteczność. To właśnie ona stanowi najważniejszą wytyczną oceniania danego uczynku. Optymalne działanie zgodne z zasadami utylitaryzmu powinno zmaksymalizować możliwe szczęście i zminimalizować prawdopodobne problemy i negatywne skutki. Wraz z pojawianiem się kolejnych filozofów reprezentujących ten pogląd doszło do rozmycia się najważniejszych zasad. Niektóre koncepcje przypominały bardziej wizję skrajnego hedonizmu, niż wspólne działanie mające na celu poprawę losu ogółu. Stąd utylitaryzm spotykał się z wieloma atakami, głównie ze strony myślicieli chrześcijańskich.

Polecamy również:

  • August Comte - biografia, poglądy, dzieła

    August Comte przyszedł na świat 19 stycznia 1798 r. w Montpellier. Po zakończeniu edukacji w szkole średniej  Lycée Joffre uczęszczał na uniwersytet w mieście, w którym się urodził. Następnym etapem jego nauki była elitarna politechnika w Palaiseau pod Paryżem (École Polytechnique),... Więcej »

  • John Stuart Mill - biografia, poglądy, dzieła

    John Stuart Mill przyszedł na świat 20 maja 1806 r. w Londynie. Już od dziecka wychowywał się w myśl nowoczesnych prądów myślowych – jego ojciec, James Mill, był olbrzymim zwolennikiem utylitaryzmu (a także, obok Benthama, jednym z twórców tej doktryny), zgodnie z którą pragnął... Więcej »

  • Henry Spencer - biografia, poglądy, dzieła

    Herbert Spencer przyszedł na świat w angielskim mieście Derby dnia 27 kwietnia 1820 r. Jego ojciec – George Spencer – opuścił kościół metodystów na rzecz Religijnego Towarzystwa Przyjaciół (zwanego także kwakrami). Było to zgromadzenie pacyfistyczne i kładące wielki nacisk na... Więcej »

  • Hipolit Taine - biografia, poglądy, dzieła

    Hipolit Taine przyszedł na świat 21 kwietnia 1828 r. we francuskiej miejscowości Vouziers. Uczęszczał on do szkoły z internatem, zajęcia odbywały się w College Bourbon. Już jako trzynastolatek Taine odznaczał się on niesamowitymi zdolnościami, co przyniosło mu wiele nagród (zarówno w przedmiotach... Więcej »

  • Organicyzm - definicja, twórca, opis

    Organicyzm to pogląd filozoficzny, w myśl którego społeczeństwo postrzegane jest jako żywy organizm. Jego funkcjonowanie i rozwój zależne są od działania pomniejszych części – ściśle powiązanych ze sobą organów. Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 1 + 1 =
Ostatnio komentowane
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07
A jeśli trójkąt równoramienny jest jednocześnie prostokątny to który bok jest domy�...
• 2024-11-17 07:46:27
przegralem nnn do tego artykulu
• 2024-11-16 13:50:26